Ικέτιδες

Το μεταναστευτικό είναι και θα παραμείνει το φλέγον θέμα στη Γηραιά Ήπειρο και όχι μόνο. Και προφανώς, ως φλέγον θα αντιμετωπίζεται και στη χώρα μας, η οποία άλλωστε είναι και ένα τσιγάρο δρόμος από τις μεταναστευτικές ροές, είτε αυτές κινούνται από Ανατολή είτε από Νότο.

Όπως όλα τα σημαντικά ζητήματα, έτσι και αυτό, αντιμετωπίζεται με τεράστιες δόσεις φανατισμού και δογματισμού. Υπάρχουν οι "φασίστες" και οι "ανθρωπιστές - προοδευτικοί". Οι "φασίστες” δεν θέλουν μετανάστες γιατί είναι "φασίστες", οι αντίπαλοί τούς θέλουν γιατί απλά είναι "ανθρωπιστές". Έτσι "φασίστες" και "ανθρωπιστές", επιδίδονται σε έναν γόνιμο και δημιουργικό διάλογο που συχνά οδηγεί στην ανταλλαγή λίθων και κέραμων.

Εν τούτοις, αυτά τα ζητήματα και καινούργια δεν είναι, και έχουν διεξοδικά εξεταστεί και αναλυθεί στο παρελθόν, και λύσεις έχουν προκύψει μέσα από τη υιοθέτηση της ορθολογικής σκέψης και του μέτρου.

2.500 χρόνια πριν, ένας κυριούλης που τον έλεγαν Αισχύλο, ασχολήθηκε με το θέμα και ασχολήθηκε σοβαρά. Προς τούτο και έγραψε τη δεύτερη παλαιότερη σωζόμενη τραγωδία υπό τον τίτλο "Ικέτιδες".

Τι ήταν οι "Ικέτιδες"; Κόρες του Δαναού, Δαναίδες, που έφυγαν άρον άρον από την Αίγυπτο και προσάραξαν στο Άργος ζητώντας πολιτικό άσυλο. Δεν γνωρίζουμε αν ταξίδεψαν με φουσκωτό, αν αυτό βούλιαξε, ούτε αν τις διέσωσε ο Ιάσων (ο μονοσάνδαλος για να μην μπερδευόμαστε). 

Ο Βασιλιάς του Άργους, μαζί με τον χορό (ο χορός στην αρχαία τραγωδία ήταν η φωνή της πόλης, η φωνή της κοινωνίας), έπρεπε να εξετάσουν το αίτημά τους. Έπρεπε να τους δοθεί άσυλο, και αν ναι με τι κριτήρια;  Ένα κριτήριο αναγνώριζαν ο Βασιλιάς και ο χορός. Αν στον τόπο τους αδικήθηκαν. Τότε θα ελάμβαναν άσυλο. Αν είχαν αδικήσει, ή απλά έστω δεν είχαν αδικηθεί, δεν δικαιούντο.

Οι Δαναίδες υποστήριξαν πως οι γιοι του Αιγυπτίου, αδελφού του πατέρα τους Δαναού, ήθελαν να τις παντρευτούν. Άρα θα παντρεύονταν πρώτα ξαδέλφια. Οι Δαναίδες ηρνούντο την αιμομιξία και θεωρούσαν πως αν υποχρεώνονταν να τη διαπράξουν, θα αδικούντο. Λογικό φαίνεται το επιχείρημα.

Λογικά εν πρώτοις το είδε και ο Βασιλιάς του Άργους. Όμως αφού συμβουλεύτηκε τα κιτάπια του, κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν είχαν αδικηθεί. Ναι, η αιμομιξία ήταν απαγορευμένη πράξη στο Άργος, δεν ήταν όμως στην Αίγυπτο. Μην ξεχνάμε πως οι Φαραώ παντρεύονταν τις αδελφές τους. Και η αδικία κρίνεται με βάση τα ισχύοντα στη χώρα του Ικέτη, όχι με βάση τα ισχύοντα στη χώρα που προσφεύγει για άσυλο.

Έτσι αρχικώς δεν έκανε δεκτό το αίτημα, όμως εν συνεχεία άλλαξε γνώμη διότι οι "λυσσάρηδες" γιοι του Αιγύπτου τις είχαν ακολουθήσει και για να τις αρπάξουν παραβίασαν όχι μόνο την έννοια της φιλοξενίας, αλλά και την ιερότητα του ιερού άλσους που είχαν καταφύγει οι Ικέτιδες. Και αυτό ήταν Casus Belli. Αν δεν είχαν τόση λύσσα οι γιοι του Αιγύπτιοι, θα επέστρεφαν οι Δαναίδες από εκεί που ήρθαν.

Άρα το κριτήριο είναι ένα: Η δυνητική αδικία. Δεν υπάρχει κριτήριο "ξέρετε, στη χώρα μας η οικονομική κατάσταση δεν είναι ανθηρά". Λυπηρόν μεν, δεν συνιστά κριτήριο απονομής ασύλου δε. Λογικό να θέλει κάποιος να βελτιώσει τη ζωή του εργαζόμενος σε μια πιο ευημερούσα χώρα με υψηλότερα εισοδήματα. Μόνο που η επιθυμία γίνεται και πραγματικότης, αν η χώρα αυτή έχει ανάγκη την εργασία αυτών των ανθρώπων. Αν δεν την έχει, είτε θα ψάξουν αλλού, είτε θα αγωνιστούν στον τόπο τους να βελτιώσουν την κατάσταση.

Το λιμενικό μας πρέπει να διασώζει όσους πνίγονται, έστω και εσκεμμένα. Σε διάστημα όμως ιδιαιτέρως σύντομο πρέπει να κρίνει αν υφίσταται το κριτήριο της αδικίας, ή αν η Ελλάδα χρειάζεται την εργασία των ανθρώπων αυτών.

Αν τίποτα από τα δύο δεν ισχύει, η επιστροφή στον τόπο καταγωγής, είναι μονόδρομος. 

Ε.Μ.