Τι είναι ο ισολογισμός;

Ο ισολογισμός είναι μια οικονομική κατάσταση που δείχνει τι κατέχει μια εταιρεία, τι οφείλει και το ποσό που έχουν επενδύσει οι μέτοχοι σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Ο ισολογισμός περιγράφει λεπτομερώς το ενεργητικό, το παθητικό και τα ίδια κεφάλαια μιας εταιρείας. Οι επενδυτές και οι αναλυτές τον χρησιμοποιούν για να αξιολογήσουν την οικονομική υγεία μιας εταιρείας, να πραγματοποιήσουν θεμελιώδη ανάλυση και να υπολογίσουν βασικούς δείκτες όπως η ρευστότητα, η μόχλευση και η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

• Ο ισολογισμός είναι μία από τις τρεις βασικές οικονομικές καταστάσεις που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση μιας επιχείρησης.
  
• Παρέχει μια συνοπτική εικόνα των οικονομικών μιας εταιρείας (τι κατέχει και τι οφείλει)
• Ο ισολογισμός ακολουθεί έναν τύπο στον οποίο τα περιουσιακά στοιχεία ισούνται με το άθροισμα των υποχρεώσεων και των ιδίων κεφαλαίων.
  
• Οι αναλυτές χρησιμοποιούν τους ισολογισμούς για τον υπολογισμό των χρηματοοικονομικών δεικτών.

Πώς Λειτουργούν οι Ισολογισμοί

Ο ισολογισμός παρέχει μια συνοπτική εικόνα των οικονομικών μιας εταιρείας σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Δεν μπορεί να δώσει μια αίσθηση των οικονομικών τάσεων που διαδραματίζονται σε μια εταιρεία από μόνος του. Για αυτόν τον λόγο, ο ισολογισμός θα πρέπει να συγκρίνεται με τις άλλες οικονομικές καταστάσεις και τα αντίστοιχα στοιχεία  από προηγούμενες περιόδους.

Οι επενδυτές μπορούν να αποκτήσουν μια αίσθηση της οικονομικής ευημερίας μιας εταιρείας χρησιμοποιώντας διάφορους δείκτες που μπορούν να εξαχθούν από έναν ισολογισμό, συμπεριλαμβανομένου του δείκτη χρέους προς ίδια κεφάλαια.

Η κατάσταση αποτελεσμάτων και η κατάσταση ταμειακών ροών παρέχουν επίσης πολύτιμο πλαίσιο για την αξιολόγηση των οικονομικών μιας εταιρείας, όπως και τυχόν σημειώσεις ή προσθήκες, που μπορεί να αναφέρονται στον ισολογισμό.

Ο ισολογισμός ακολουθεί αυτό που συνήθως ονομάζεται λογιστική εξίσωση, με το ενεργητικό από τη μία πλευρά και το παθητικό συν τα ίδια κεφάλαια από την άλλη:

Περιουσιακά στοιχεία = Υποχρεώσεις + Κεφάλαια μετόχων

Αυτός ο τύπος επεξηγεί ότι μια εταιρεία πρέπει να πληρώσει για όλα τα πράγματα που κατέχει (περιουσιακά στοιχεία) είτε δανειζόμενη χρήματα (αναλαμβάνοντας υποχρεώσεις) είτε λαμβάνοντας τα από επενδυτές (εκδίδοντας μετοχικό κεφάλαιο). 

Εάν μια εταιρεία λάβει ένα πενταετές δάνειο €4.000 από μια τράπεζα, τα περιουσιακά της στοιχεία (συγκεκριμένα, ο λογαριασμός μετρητών) θα αυξηθούν κατά €4.000. Οι υποχρεώσεις της (συγκεκριμένα, ο λογαριασμός μακροπρόθεσμου χρέους) θα αυξηθούν επίσης κατά €4.000 δολάρια, εξισορροπώντας τις δύο πλευρές της εξίσωσης.

Εάν η εταιρεία λάβει €8.000 από επενδυτές, τα περιουσιακά της στοιχεία θα αυξηθούν κατά αυτό το ποσό, όπως και τα ίδια κεφάλαια. Αυτά τα έσοδα θα εξισορροπηθούν στην πλευρά των περιουσιακών στοιχείων, εμφανιζόμενα ως μετρητά, επενδύσεις, αποθέματα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία.

Παρατηρήσεις

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μπορείτε να βρείτε πληροφορίες σχετικά με τα περιουσιακά στοιχεία, τις υποχρεώσεις και τα ίδια κεφάλαια στον ισολογισμό μιας εταιρείας. Τα περιουσιακά στοιχεία θα πρέπει πάντα να ισούνται με τις υποχρεώσεις και τα ίδια κεφάλαια.

Αυτό σημαίνει ότι ο ισολογισμός θα πρέπει πάντα να είναι ισοσκελισμένος, εξ ου και το όνομα. Εάν δεν είναι ισοσκελισμένοι, ενδέχεται να υπάρχουν ορισμένα προβλήματα, όπως λανθασμένα ή εσφαλμένα τοποθετημένα δεδομένα, σφάλματα αποθέματος ή συναλλαγματικής ισοτιμίας ή λανθασμένοι υπολογισμοί.

Στοιχεία Ισολογισμού

ενεργητικό

Οι λογαριασμοί σε αυτό το τμήμα παρατίθενται από πάνω προς τα κάτω κατά σειρά της ευκολίας ρευστότητάς τους.

Αυτή είναι η ευκολία με την οποία μπορούν να μετατραπούν σε μετρητά. Διακρίνονται σε κυκλοφορούν ενεργητικό, το οποίο μπορεί να μετατραπεί σε μετρητά σε ένα έτος ή λιγότερο, και σε μη κυκλοφορούν ή μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία είναι πιο δύσκολα στη ρευστοποίησή τους.

Τι περιλαμβάνει το κυκλοφορούν ενεργητικό:

• Τα μετρητά και τα ισοδύναμα μετρητών είναι τα πιο ρευστά περιουσιακά στοιχεία και μπορούν να περιλαμβάνουν έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, προφανώς καταθέσεις όψεως και προθεσμίας καθώς και σκληρό νόμισμα (συνάλλαγμα)
• Οι εμπορεύσιμοι τίτλοι είναι μετοχικοί και χρεωστικοί τίτλοι για τους οποίους υπάρχει αγορά για ρευστοποίησή τους.
• Οι λογαριασμοί απαιτήσεων (και επιταγών εισπρακτέων) αναφέρονται σε χρήματα που οι πελάτες οφείλουν στην εταιρεία. Συνήθως περιλαμβάνεται μια πρόβλεψη για επισφαλείς απαιτήσεις, καθώς ορισμένοι πελάτες ενδέχεται να μην πληρώσουν όσα οφείλουν, ή να μην πληρώσουν και καθόλου.
• Τα αποθέματα αναφέρονται σε αγαθά (εμπορεύματα) διαθέσιμα προς πώληση, τα οποία αποτιμώνται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και αγοραίας τιμής.
• Τα προπληρωμένα έξοδα αντιπροσωπεύουν την αξία που έχει ήδη καταβληθεί, όπως ασφάλιστρα ή ενοίκια.

Τα μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις είναι τίτλοι που δεν μπορούν να ρευστοποιηθούν εντός του επόμενου έτους.
  
• Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνουν γη, μηχανήματα, εξοπλισμό, κτίρια και άλλα διαρκή, γενικά κεφαλαιακά περιουσιακά στοιχεία.
  
• Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνουν μη φυσικά (αλλά πολύτιμα) περιουσιακά στοιχεία, όπως η πνευματική ιδιοκτησία και η φήμη. Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία γενικά αναφέρονται στον ισολογισμό μόνο εάν αποκτηθούν και όχι εάν αναπτυχθούν εσωτερικά. Η αξία τους μπορεί επομένως να είναι υπερβολικά υποτιμημένη (για παράδειγμα, μη συμπεριλαμβανομένου ενός παγκοσμίως αναγνωρισμένου λογότυπου) ή εξίσου υπερβολικά υπερεκτιμημένη.

Υποχρεώσεις

Οι υποχρεώσεις αναφέρονται σε χρήματα που οφείλει μια εταιρεία, από λογαριασμούς που πρέπει να πληρώσει σε προμηθευτές έως τόκους ομολόγων, κεφάλαια δανείων, οφειλόμενους φόρους και ΦΠΑ, ή οφειλές στα ασφαλιστικά ταμεία.

Οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις πρέπει να εξοφληθούν εντός ενός έτους και παρατίθενται κατά σειρά ημερομηνίας λήξης. Οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, από την άλλη πλευρά, πρέπει να εξοφληθούν σε χρονικό διαποτισμένο μεγαλύτερο του ενός έτους.

Οι λογαριασμοί βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Το βραχυπρόθεσμο μέρος του μακροπρόθεσμου χρέους είναι το μέρος ενός μακροπρόθεσμου χρέους που οφείλεται εντός των επόμενων 12 μηνών. Για παράδειγμα, εάν μια εταιρεία δάνειο 10ετούς διάρκειας, οι δόσεις του πρώτου έτους συνιστούν βραχυπρόθεσμη υποχρέωση και οι δόσεις των λοιπών εννέα ετών, μακροπρόθεσμη υποχρέωση.
  
• Οι πληρωτέοι τόκοι είναι οι συσσωρευμένοι οφειλόμενοι τόκοι, που συχνά οφείλονται ως μέρος μιας ληξιπρόθεσμης υποχρέωσης, όπως η καθυστερημένη καταβολή φόρων ακίνητης περιουσίας.
• Οι μισθοί πληρωτέοι είναι μισθοί, ημερομίσθια και παροχές προς τους εργαζομένους, συχνά για την πιο πρόσφατη περίοδο πληρωμής.
• Οι προκαταβολές πελατών είναι χρήματα που λαμβάνονται από έναν πελάτη πριν από την παροχή της υπηρεσίας ή την παράδοση του προϊόντος. Η εταιρεία έχει την υποχρέωση (α) να παρέχει αυτό το αγαθό ή την υπηρεσία ή (β) να επιστρέψει τα χρήματα του πελάτη.
• Τα μερίσματα πληρωτέα είναι μερίσματα που έχουν εγκριθεί από τη γενική συνέλευση για διανομή προς τους μετόχους, αλλά δεν έχουν ακόμη πληρωθεί.
  
• Τα δεδουλευμένα και μη δεδουλευμένα έσοδα είναι παρόμοια με τις προκαταβολές, καθώς μια εταιρεία έχει λάβει χρήματα εκ των προτέρων, δεν έχει ακόμη εκτελέσει το μέρος της συμφωνίας που της αναλογεί και πρέπει να επιστρέψει τα μη δεδουλευμένα μετρητά εάν δεν εκτελέσει τη συμφωνημένη συναλλαγή.
• Οι λογαριασμοί προμηθευτών (και επιταγών πληρωτέων) είναι συχνά η πιο συνηθισμένη βραχυπρόθεσμη υποχρέωση. Οι λογαριασμοί προμηθευτών είναι υποχρεώσεις από τιμολόγια που διεκπεραιώνονται στο πλαίσιο της λειτουργίας μιας επιχείρησης (πχ μια μεταποιητική μονάδα αγοράζει πρώτες ύλες με πίστωση), και οι οποίες συχνά εξοφλούνται από 30 έως 90 ημέρες από την παραλαβή των τιμολογίων.

Οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μπορούν να περιλαμβάνουν κυρίως τα μακροπρόθεσμα δάνεια και τυχόν τόκους και κεφάλαιο ομολόγων που έχουν εκδοθεί.

Ίδια Κεφάλαια

Ίδια Κεφάλαια είναι τα χρήματα που ανήκου στους μετόχους μιας επιχείρησης. Είναι επίσης γνωστά ως καθαρά περιουσιακά στοιχεία (καθαρή θέση), καθώς αντιπροσωπεύουν το σύνολο του ενεργητικού μιας εταιρείας μείον τις υποχρεώσεις της ή το χρέος που οφείλει σε μη μετόχους.

Τα κέρδη εις νέον είναι τα καθαρά (μετά φόρων) κέρδη που μια εταιρεία είτε επανεπενδύει στην επιχείρηση είτε χρησιμοποιεί για την αποπληρωμή χρέους. Το υπόλοιπο ποσό μπορεί να διανεμηθεί στους μετόχους με τη μορφή μερισμάτων.

Οι ίδιες μετοχές είναι οι μετοχές της ίδιας της εταιρρίας, που έχει επαναγοράσει. Μπορούν να πωληθούν σε μεταγενέστερη ημερομηνία για την άντληση μετρητών ή ακόμη και να κρατηθούν για την απόκρουση μιας εχθρικής εξαγοράς.

Ορισμένες εταιρείες εκδίδουν προνομιούχες μετοχές, οι οποίες θα αναφέρονται ξεχωριστά από τις κοινές μετοχές. Οι προνομιούχες μετοχές δεν συμμετέχουν στη γενική συνέλευση των μετόχων των κοινών μετοχών, αναφέρονται μόνο σε κάποιο προνόμιο (π.χ. ένα ετήσιο μέρισμα), και δεν συμμετέχουν σε κρίσιμες για την εταιρεία αποφάσεις. Οι λογαριασμοί κοινών μετοχών και προνομιούχων μετοχών υπολογίζονται πολλαπλασιάζοντας την ονομαστική αξία με τον αριθμό των εκδοθεισών μετοχών.

Το κεφάλαιο από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο (σε τιμή μεγαλύτερη δηλαδή της ονομαστικής αξίας) αντιπροσωπεύει το ποσό που έχουν επενδύσει οι μέτοχοι αγοράζοντας μετοχές - μέσω αύξησης μετοχικού κεφάλαιου - σε τιμή μεγαλύτερη της ονομαστικής τους αξίας, αναγνωρίζοντας υπεραξίες.

Τα ίδια κεφάλαια δεν σχετίζονται άμεσα με την κεφαλαιοποίηση της αγοράς μιας εταιρείας. Η τελευταία βασίζεται στην τρέχουσα τιμή μιας μετοχής, ενώ το καταβεβλημένο κεφάλαιο είναι το άθροισμα των ιδίων κεφαλαίων που έχουν αγοραστεί σε οποιαδήποτε τιμή.