Η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση στηνΤσεχία ίσως εγκυμονεί κινδύνους για τη Ρωσία. Άρα, δεν συνιστά έκπληξη ότι η Τσεχία έχει πλημμυρίσει από φιλορωσική παραπληροφόρηση. Μια νίκη του λαϊκιστή Αντρέι Μπάμπιτς, ο οποίος προηγείται στις δημοσκοπήσεις, θα δημιουργούσε ένα κοινό μέτωπο με τον Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας και Ρόμπερτ Φίκο της Σλοβακίας στην καρδιά της ΕΕ. Ο Ούγγρος και ο Σλοβάκος ηγέτης διατηρούν εξαιρετικά φιλικές σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και σταθερά υπονομεύουν την ενότητα της ΕΕ σε ό,τι αφορά την Ουκρανία.
Ο απερχόμενος Πρωθυπουργός της Τσεχίας Πέτρ Φιάλα έχει περιγράψει τις εκλογές της 3-4 Οκτωβρίου ως μια μάχη για το γεωπολιτικό μέλλον της χώρας. “Θα κριθεί η κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η Τσεχική Δημοκρατία. Εάν θα παραμείνουμε μια ισχυρή δημοκρατία, με πλήρη ελευθερία, με ευημερία, μια χώρα που είναι αναπόσπαστο μέρος της Δύσης... ή αν θα παρασυρθούμε κάπου προς την Ανατολή,” δήλωσε ο Φιάλα σε συγκέντρωση στην Πλζέν στη δυτική Τσεχία νωρίτερα την προηγούμενη εβδομάδα.
Στα πλαίσια αυτά, οι αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι η Τσεχία πλημμυρίζεται από φιλορωσική προπαγάνδα και παραπληροφόρηση.
Ο όγκος των ψευδών ειδήσεων αυξάνεται με σταθερούς ρυθμούς μετά τη μεγάλης κλίμακας κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022, φτάνοντας στο ιστορικό ρεκόρ των περίπου 5.000 άρθρων ανά μήνα, σύμφωνα με τον Vojtěch Boháč, δημοσιογράφο ερευνητικής δημοσιογραφίας από το τσεχικό μέσο Voxpot. Μια νίκη του λαϊκιστή Μπάμπιτς, ο οποίος προηγείται στις δημοσκοπήσεις, θα τον έφερνε στο τραπέζι της ΕΕ αγκαλιά με τους Όρμπαν και Φίκο.
Μια πρόσφατη έρευνα του Voxpot διαπίστωσε ότι οι 16 μεγαλύτερες ιστοσελίδες παραπληροφόρησης παράγουν περισσότερο περιεχόμενο από όλα τα παραδοσιακά μέσα της Τσεχίας συνολικά. Τα άρθρα κυμαίνονταν από κριτικές επιθέσεις κατά της ΕΕ και του ΝΑΤΟ μέχρι απίστευτες θεωρίες συνωμοσίας, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρισμών ότι οι Βρυξέλλες προάγουν τον κανιβαλισμό ως λύση στην κλιματική αλλαγή. Οι αναλυτές τονίζουν πως η προπαγάνδα παραπληροφόρησης υπέρ της Ρωσίας αφορά λιγότερο τη στήριξη ενός συγκεκριμένου υποψηφίου και περισσότερο την υπονόμευση της Τσεχίας συνολικά.
Πρόσφατα, μεγάλο μέρος της πολιτικής επικοινωνίας έχει στραφεί στο να αμφισβητηθεί η νομιμότητα των εκλογών, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την ίδια την αξία της δημοκρατίας, δήλωσε η Kristína Šefčíková, επικεφαλής του προγράμματος ανθεκτικότητας πληροφοριών στο Ινστιτούτο Ασφαλείας της Πράγας.
Η Ρωσία δεν είναι η μόνη ξένη δύναμη που παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Τσεχίας — η Κίνα επίσης παίζει έναν αξιοσημείωτο ρόλο — αλλά η επιρροή της είναι κατά πολύ η πιο ορατή.
«Η Ρωσία είναι σίγουρα το νούμερο ένα θέμα αυτή τη στιγμή στη χώρα», πρόσθεσε η Šefčíková.
Υποψήφιος της Μόσχας;
Υπό την ηγεσία του Φιάλα, η Τσεχία έχει αναλάβει αμυντικού περιεχομένου πρωτοβουλίες για να επιταχύνει την προμήθεια πυρομαχικών προς το Κίεβο και έχει καλωσορίσει έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων από την Ουκρανία, οι οποίοι τώρα αποτελούν περίπου το 5% του πληθυσμού της χώρας — τον υψηλότερο ανά κάτοικο αριθμό σε ολόκληρη την ΕΕ. Μια νίκη για τον Μπάμπις, πρώην κομμουνιστή που έγινε δισεκατομμυριούχος και συνίδρυσε την λαϊκιστική ομάδα Patriots for Europe στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα μπορούσε να επιφέρει δραματικές μεταβολές.
Στο προεκλογικό του πρόγραμμα υπόσχεται να καταργήσει το αμυντικό σχέδιο, και σε συνεντεύξεις του έχει ζητήσει «συμβιβασμό» για να τελειώσει η σύρραξη στην Ουκρανία και να αποτραπεί ένας μεγαλύτερος πόλεμος με τη Ρωσία. Το κόμμα του, ANO, έχει επίσης ζητήσει να καταργηθεί μια νομική διάταξη που διευκολύνει τη δίωξη όσων μεταδίδουν ευαίσθητες πληροφορίες σε ξένες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας.
«Ο Μπάμπιτς είναι κατά των δαπανών για άμυνα, μιλάει για ειρήνη χωρίς όρους», είπε ο Φιάλα στους FT. «Βοηθά τον Βλαντίμιρ Πούτιν, και αυτό είναι ξεκάθαρο».
Ο Μπάμπιτς, εν τω μεταξύ, έχει κατηγορήσει τον Φιάλα ότι προσπαθεί να κλιμακώσει τη σύγκρουση στην Ουκρανία, λέγοντας ότι ο πρωθυπουργός «ονειρεύεται πόλεμο με τη Ρωσία». «Ο πρόεδρος Τραμπ προειδοποίησε σωστά τον πρόεδρο Ζελένσκι και, κατά συνέπεια, την Ευρώπη ότι παίζει με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο», είπε ο Μπάμπις τον Μάρτιο.
Η γραμμή του Μπάμπις αντηχεί αυτή του κυβερνώντος κόμματος της Γεωργίας, Georgian Dream, το οποίο έχει εντείνει τους φόβους πολέμου με τη Ρωσία για να δικαιολογήσει μια απότομη στροφή μακριά από την Ευρώπη.
Αλλά ο Tomáš Cirhan, πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο Masaryk του Μπρνο, δήλωσε ότι ο Μπάμπιτς προσπαθεί να κερδίσει ψήφους απευθυνόμενος σε ένα μέρος της τσεχικής κοινωνίας που ανησυχεί ότι οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες θα γίνει εις βάρος των κοινωνικών δαπανών. Είναι “ένας λαϊκιστής πολιτικός που προσπαθεί να πει όσα χρειάζεται για να κερδίσει την υποστήριξή του κόσμου, παρά να είναι ιδεολογικά υπέρ της Ρωσίας,” είπε ο Cirhan, σημειώνοντας το “ισχυρό” ιστορικό του Μπάμπιτς με τη Ρωσία όταν ήταν πρωθυπουργός από το 2017-2021.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το αν ο Μπάμπιτς σχηματίσει συμμαχία με αριστερές ή δεξιές περιθωριακές παρατάξεις, οι οποίες είναι πολύ πιο ευθέως αντι-Ευρωπαϊκές και υπέρ της Ρωσίας, πρόσθεσε ο Cirhan.
Αν και το Κρεμλίνο έχει σταθερά αρνηθεί οποιαδήποτε ξένη παρέμβαση στην Τσεχία, η καταιγίδα ψευδών ειδήσεων εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική που οι ειδικοί περιγράφουν ως μια επιθετική εκστρατεία υβριδικού πολέμου. Στην ετήσια αναφορά της που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, η τσεχική υπηρεσία πληροφοριών ανέφερε ότι η Ρωσία χρησιμοποίησε την υπηρεσία messenger Telegram για να στρατολογήσει νέους πράκτορες για να κατασκοπεύσουν και να στοχοποιήσουν ανθρωπιστικά και στρατιωτικά σημεία που σχετίζονται με την Ουκρανία.
Πολλοί από τους πράκτορες δεν ήξεραν ότι εργάζονταν για τη Ρωσία, ανέφερε η αναφορά, έχοντας στρατολογηθεί από μεσάζοντες.
Ένας εκπρόσωπος της Τσεχικής Υπηρεσίας Στρατιωτικών Πληροφοριών, ο Jan Pejšek, δήλωσε ότι η ισχυρή υποστήριξη της χώρας προς την Ουκρανία έχει “οδηγήσει σε αντίδραση υπό τη μορφή αυξημένης δραστηριότητας των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών στο τσεχικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνοεπιθέσεων.”
Ο τελικός στόχος, ανέφερε η Šefčíková του Ινστιτούτου Ασφαλείας της Πράγας, “είναι να σπείρει σύγχυση, φόβο και αβεβαιότητα σχετικά με το τι είναι αληθινό και τι είναι πραγματικό.”
Η καταπολέμησή του δεν είναι απλή υπόθεση.
Όπως πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η Τσεχία έχει απαγορεύσει τη μετάδοση των κρατικά μέσων ενημέρωσης της Ρωσίας όπως το Sputnik και το RT. Τον Μάρτιο πέρυσι, ηγήθηκε μιας επιτυχημένης ευρωπαϊκής προσπάθειας για τη λήψη κυρώσεων κατά της ιστοσελίδας ειδήσεων Voice of Europe που ηγείται σε μια επιχείρηση επιρροής υπέρ της Ρωσίας.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Boháč του Voxpot, έως και το ένα τέταρτο των ψευδών ειδήσεων στην Τσεχία είτε μεταφράζει απευθείας είτε παραφράζει γραμμές από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας. “Υπάρχει μια συστηματική παραβίαση των κυρώσεων,” είπε, κατηγορώντας την έλλειψη πολιτικής βούλησης για την επιβολή των κανόνων.
Η σχετικά σύντομη ιστορία της Τσεχίας ως φιλελεύθερης δημοκρατίας σημαίνει ότι η κυβέρνηση διστάζει να φανεί ότι παίζει τον ρόλο του λογοκριτή, σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Τσιρχάν. «Οποιαδήποτε προσπάθεια να κλείσουν ορισμένα μέσα ενημέρωσης ή ορισμένες ιστοσελίδες, υποστηρίζοντας ότι είναι ιστοσελίδες παραπληροφόρησης, συνιστά ένα πολύ ευαίσθητο θέμα», σημείωσε.
Εντοπίστε την ξένη επιρροή
Ο αγώνας κατά των ξένων παρεμβάσεων γίνεται ακόμα πιο περίπλοκος λόγω του ότι η απόδειξη της ρωσικής εμπλοκής δεν είναι πάντα απλή υπόθεση - ακόμη και για έμπειρους παρατηρητές προπαγάνδας. Υπάρχουν καταγεγραμμένες περιπτώσεις χρηματοοικονομικών και άλλων δεσμών μεταξύ μέσων ενημέρωσης της Τσεχίας ή/και πολιτικών και οντοτήτων συνδεδεμένων με τη Ρωσία. Αλλά «σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει ιδεολογική ή αφηγηματική ευθυγράμμιση, αλλά καμία άμεση απόδειξη», ανέφερε η Σέφτσικοβα.
"Ωστόσο, η καλύτερη άμυνα κατά των ψευδών ειδήσεων είναι η εμπιστοσύνη στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και στους δημοκρατικούς θεσμούς", υποστήριξε. Σε αυτή την περίπτωση, η χώρα έχει καλές πιθανότητες να αντισταθεί κατά της παραπληροφόρησης. Το 2024, ο Δείκτης Ανθεκτικότητας κατά της Παραπληροφόρησης - μια περιφερειακή κατάταξη 10 χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης — αξιολόγησε την Τσεχία ως «ισχυρή».
Αλλά η έκθεση προειδοποίησε επίσης για μια “ανερχόμενη αίσθηση αβεβαιότητας στην τσεχική κοινωνία και αυξανόμενη καχυποψία προς το κράτος, τους πολιτικούς του ηγέτες, τα μέσα ενημέρωσης, και ακόμη και μεταξύ των ίδιων των Τσέχων πολιτών.”
Και αυτό ηχεί σαν μελωδία στα αυτιά της Μόσχας.
Add comment
Comments