Η Μολδαβία αυτήν την Κυριακή έχει εκλογές που ο πρόεδρός της περιέγραψε ως τις πιο σημαντικές στην ιστορία της μικρής αυτής χώρας. Τα αποτελέσματα θα επιβεβαιώσουν αν η Μολδαβία, μια πρώην σοβιετική δημοκρατία που απέκτησε την ανεξαρτησίας το 1991, θα συνεχίσει στον δρόμο της δυτικής ολοκλήρωσης ή αν θα επιστρέφει στην επιρροή της Ρωσίας.
Γιατί έχουν σημασία αυτές οι εκλογές;
Το μέλλον της Μολδαβίας, μιας χώρας 2,4 εκατομμυρίων κατοίκων, που βρίσκεται ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρουμανία, παρακολουθείται στενά σε όλη την ήπειρο. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε αυτήν την εβδομάδα ότι η Μολδαβία χρειάζεται υποστήριξη για να αποτρέψει την επιρροή της Ρωσίας, μια μοίρα που έχει ήδη στιγματίσει τη Γεωργία και τη Λευκορωσία. "Η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει να χάσει και τη Μολδαβία," είπε στην γενική συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Η Μολδαβία έχει αναλάβει έναν υπερβολικό βαρύ ρόλο στη διπλωματική σκακιέρα λόγω της εγγύτητάς της στην Ουκρανία και την συμμαχία του ΝΑΤΟ, μέσω των συνόρων της με τη Ρουμανία. Το 2021, στη Μολδαβία εξελέγη το φιλοευρωπαϊκό, προδευτικό κόμμα Δράσης και Αλληλεγγύης της Μαΐα Σάντου με μια ισχυρή πλειοψηφία.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Μολδαβία υπέβαλε αίτηση ένταξης στην ΕΕ, εξασφάλισε καθεστώς υποψηφιότητας σε χρόνο ρεκόρ και τώρα ελπίζει να ενταχθεί στην ένωση μέχρι το 2030.
Η Σάντου εξασφάλισε την επανεκλογή της στις περσινές εκλογές, αλλά ένα δημοψήφισμα για την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. κερδήθηκε με οριακή πλειοψηφία, εγείροντας ερωτήματα για τη μακροπρόθεσμη κατεύθυνση της χώρας.
Και οι δύο εκλογές σημαδεύτηκαν από κατηγορίες ρωσικής παρέμβασης, περιλαμβάνοντας ένα μαζικό σχέδιο δωροδοκίας ψηφοφόρων, που φέρεται να οργανώθηκε από έναν φιλο-ρωσικό εκπρόσωπο, όπου υποστηρίζεται ότι μεταφέρθηκαν 15 εκατομμύρια δολάρια σε 130.000 Μολδαβούς, περίπου το 10% του ενεργού εκλογικού σώματος.
Τώρα, οι δημοσκοπήσεις αναφέρουν ότι το κόμμα της Σάντου, το PAS, αντιμετωπίζει σοβαρή πρόκληση από φιλο-ρωσικά ή μόνο κατ' όνομα φιλο-ευρωπαϊκά αντιπολιτευτικά κόμματα που θα μπορούσαν να της αρνηθούν μια πλειοψηφία στη Βουλή. Χωρίς μια ισχυρή πλειοψηφία, η κυβέρνηση μπορεί να δυσκολευτεί να ολοκληρώσει απαιτητικές οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις για να ενταχθεί στην Ε.Ε., ενώ συνεχίζει να αγωνίζεται με τη συνεχιζόμενη φτώχεια, την υψηλή πληθωριστική πίεση που επιμένει και ένα σχετικά μεγάλο αριθμό Ουκρανών προσφύγων.
Η Σάντου έχει υποστηρίξει ότι μια φιλορωσική κυβέρνηση θα χρησιμοποιούνταν ως "βάση εκτόξευσης για υβριδικές επιθέσεις κατά της Ε.Ε.", μια θέση που φαίνεται να υιοθετούν οι Ευρωπαίοι ηγέτες. Σε μια εξαιρετικά συμβολική επίσκεψη στο Κισινάου τον προηγούμενο μήνα, μαζί με τους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τούσκ, δήλωσε: "Δεν μπορεί να υπάρξει ασφαλής ΕΕ, ούτε ασφαλής Πολωνία, Γαλλία και Γερμανία χωρίς μια ανεξάρτητη Μολδαβία."
Ποιοι είναι οι βασικοί παίκτες
Η Μαΐα Σάντου, απόφοιτος του Χάρβαρντ και πρώην στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ίδρυσε το κεντροδεξιό, μεταρρυθμιστικό κόμμα PAS το 2016. Ένας από τους πιο στενούς συμμάχους της είναι ο Ντορίν Ρετσιά, φιλοδυτικός οικονομολόγος και πρώην υπουργός Εσωτερικών, ο οποίος έγινε πρωθυπουργός το Φεβρουάριο του 2023.
Το κόμμα PAS αντιμετωπίζει μια δύσκολη πρόκληση από τον "Πατριωτικό μπλοκ", μια συμμαχία αριστερών, φιλορωσικών κομμάτων που περιλαμβάνει τον πρώην πρόεδρο της Μολδαβίας Ιγκόρ Ντόντον, τον οποίο η Σάντου ανέτρεψε το 2020. To "Πατριωτικό μπλοκ" ισχυρίζεται ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αποτελεί απειλή για την ανεξαρτησία της Μολδαβίας και επιδιώκει στενότερους δεσμούς με τη Ρωσία.
Με τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων να είναι τόσο οριακά, ο ρόλος των μικρότερων κομμάτων θα μπορούσε να είναι καθοριστικός. Το μπλοκ «Εναλλακτική», του οποίου ηγετικά στελέχη περιλαμβάνουν τον δήμαρχο του Κισινάου, Ιον Τσεμπάν, και τον υποψήφιο για την προεδρία το 2024, Αλεξάντρου Στογιανόγλο, προσπαθεί να συγκεντρώσει τους απογοητευμένους κεντρώους ψηφοφόρους. Υποτίθεται ότι είναι φιλοευρωπαϊκό, κατηγορεί την κυβέρνηση για αποτυχία να εγγυηθεί ασφαλή μονοπάτια, αξιοπρεπείς μισθούς και συντάξεις. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η "Εναλλακτική" είναι ένας κρίσιμος πολιτικός παράγοντας που έχει σκοπό να αποσπάσει ψήφους από το κύριο φιλο-ΕΕ κόμμα, διατηρώντας παράλληλα έναν κανάλι επιρροής προς τη Ρωσία.
Στη μάχη μπαίνει επίσης το αντιθεσμικό λαϊκιστικό κόμμα «Το Κόμμα μας», που ηγείται ο πρώην δήμαρχος Ρενάτο Ουσάτι.
Δεν θα συμμετάσχουν στις εκλογέςυποψήφιοι που συνδέονται με τον φιλορώσο φυγά ολιγάρχη Ιλάν Σορ. Ο Σορ κΚαταδικάστηκε το 2023 για απάτη και ξέπλυμα χρημάτων σε μια υπόθεση που αφορούσε $1 δισ. που εξαφανίστηκαν από τράπεζες της Μολδαβίας το 2014 και επίσης κατηγορείται ότι προκάλεσε την μαζική απάτη εξαγοράς ψήφων πέρυσι.
Πώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα
Μετά την μηνιαία εκστρατεία, οι ψηφοφόροι την Κυριακή θα εκλέξουν 101 μέλη του κοινοβουλίου με αναλογικό σύστημα κατανομής των εδρών.
Καθοριστικοί για τα αποτελέσματα θα είναι οι ψήφοι της των Μολδαβών της διασποράς, που υπολογίζονται σε περίπου 1 εκατομμύριο και ζουν στο εξωτερικό. Οι Μολδαβοί που ζουν στη δυτική Ευρώπη είχαν διαδραματίσει καίριο ρόλο στην επιτυχία του κυβερνώντος κόμματος και στην οριακό υπέρ της ΕΕ εκλογικό αποτέλεσμα. Ένας απρόβλεπτος παράγοντας είναι οι 277.000 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι στην αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας, η οποία ελέγχεται από φιλορώσους αποσχιστές, αν και επίσημα ανήκει στη Μολδαβία. Συνήθως, η συμμετοχή είναι πολύ χαμηλή, αλλά οι αναλυτές λένε ότι η Ρωσία έχει εντείνει την παραπληροφόρηση στην περιοχή.
Ποιο είναι το πιθανό αποτέλεσμα
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι το κυβερνών PAS έχει ελαφρύ προβάδισμα έναντι του Πατριωτικού μπλοκ, υπάρχουν αρκετά πιθανά εκλογικά σενάρια.
Το PAS θα μπορούσε να αποσπάσει μία νίκη, εξασφαλίζοντας τη συνέχεια της εφαρμογής της μεταρρυθμιστικής ατζέντας. Ωστόσο, ένα πιο πιθανό σενάριο είναι ότι το PAS θα έρθει πρώτο, αλλά θα αποτύχει να διασφαλίσει την πλειοψηφία, οδηγώντας σε χρονοβόρες και δύσκολες διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι τα επίμαχα σημεία, όπως η κατεύθυνση της εξωτερικής πολιτικής, θα μπορούσαν να αποδειχθούν τόσο δύσκολα στην επίτευξη συμφωνιών, ώστε μόνο νέες εκλογές θα μπορούσαν να άρουν το αδιέξοδο.
Μία τρίτη πιθανότητα είναι η νίκη του φιλορωσικού μπλοκ, με την υποστήριξη κεντρώων κομμάτων, που θα μπορούσε να αποδυναμώσει την πορεία της Μολδαβίας προς την ΕΕ και την ατζέντα δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.
Όμως, όλα τα αποτελέσματα είναι αβέβαια, καθώς οι εκλογές εξελίσσονται εν μέσω έντονων φόβων για παρεμβολές. Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι αρχές της Μολδαβίας συνέλαβαν 74 άτομα σε 250 επιδρομές για μια φερόμενη συνωμοσία υποστηριζόμενη από τη Ρωσία να προκληθούν ταραχές. Ο Ρετσιάν κατηγόρησε τη Ρωσία ότι ξόδεψε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε μια προσπάθεια να καταλάβει την εξουσία και να "πολιορκήσει τη χώρα μας." Το Κρεμλίνο έχει απορρίψει όλες τις κατηγορίες για παρέμβαση στις εκλογές.
Μια εκτίμηση κινδύνου που δημοσιεύθηκε από το Digital Forensic Research Lab κατέληξε στο ότι η Μολδαβία αντιμετωπίζει "επίμονες υβριδικές απειλές από τη ρωσική ηγεσία, συμπεριλαμβανομένων του πολέμου πληροφοριών, της παράνομης χρηματοδότησης, των κυβερνοεπιθέσεων και της κινητοποίησης υποψηφίων, που στοχεύουν στην υπονόμευση της φιλοευρωπαϊκής ατζέντας της κυβέρνησης της Μολδαβίας και στην ενίσχυση φιλορωσικών παραγόντων."
"Αυτή η χειραγώγηση, σε συνδυασμό με τον έντονο πολιτικό κατακερματισμό, ενδεχεται να προκαλέσει μεγαλύτερη αδιαφορία των ψηφοφόρων, απειλώντας την ακεραιότητα των εκλογών," κατέληξαν οι ερευνητές.
Add comment
Comments