Ο Πρόεδρος της Τσεχίας Πέτρ Πάβελ, είναι ένας άνθρωπος που ταυτόχρονα και ψύχραιμος και νευρικός. Ως διοικητής μιας τσεχοσλοβακικής μονάδας αλεξιπτωτιστών του ΟΗΕ το 1993, έσωσε Γάλλους στρατιώτες που είχαν περικυκλωθεί στον πόλεμο της Βοσνίας και βίωναν μια σχεδόν απελπιστική κατάσταση. Αλλά αν και σπάνια επιδεικνύει συναισθηματισμό κατά τις εμφανίσεις του ως επικεφαλής κράτους, φαίνεται να είναι βαθιά ανήσυχος για την κατάσταση της δημοκρατίας στην Τσεχία εδώ και κάποιο καιρό.
Το βράδυ της Τρίτης (30.09.2025) - τρεις ημέρες πριν από τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές - απηύθυνε ομιλία προς τους πολίτες της χώρας, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά από αρκετά τσεχικά μέσα ενημέρωσης. Προειδοποίησε κατά των "δηλώσεων ορισμένων πολιτικών ότι οι προσεχείς εκλογές της πρέπει να φέρουν μια αλλαγή συστήματος." Το απορρίπτει κατηγορηματικά αυτό, είπε ο Πάβελ. Το δημοκρατικό σύστημα είναι κατοχυρωμένο στο σύνταγμα. Η Τσεχική Δημοκρατία, είπε ο Πάβελ, χρειάζεται μια κυβέρνηση μετά τις εκλογές που "θα προστατεύει την κυριαρχία μας στην κοινότητα των δημοκρατικών κρατών και δεν θα μας αφήνει στη διάθεση της Ρωσίας και στις προσπάθειές της να αποκαταστήσει τη σφαίρα επιρροής της στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη."
Ένας Άνδρας με Άσπρα Μαλλιά και Άσπρη Γενειάδα (Πέτρ Παβέλ)
Η εμφάνιση του Παβέλ δείχνει ότι διακυβεύονται πολύ περισσότερα από τα συνηθισμένα στις εκλογές για την Κάτω Βουλή της Τσεχικής Δημοκρατίας (3-4 Οκτωβρίου 2025). Μετά από τέσσερα χρόνια μιας όχι αποτυχημένης, αλλά και όχι πολύ δημοφιλούς φιλελεύθερης-συντηρητικής κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον Πρωθυπουργό Πέτρ Φιάλα, η οποία κυρίως αντιμετώπισε τις σοβαρές οικονομικές συνέπειες της πανδημίας κορονοϊού και του ρωσικού πολέμου κατά της Ουκρανίας, διαφαίνεται μια αλλαγή εξουσίας - προς την κατεύθυνση του υπερσυντηρητικού λαϊκισμού με όλες τις γνωστές του παρενέργειες: ευρωσκεπτικισμός, φιλορωσικές και αντιουκρανικές θέσεις, προπαγάνδα κατά των προσφύγων, LGBTQ και πράσινη περιβαλλοντική πολιτική.
Ακραίοι στο κοινοβούλιο
Το αδιαφιλονίκητο εκλογικό φαβορί είναι το κόμμα ANO (στα γερμανικά: "Ναι" και ακρωνύμιο για "Δράση Δυσαρεστημένων Πολιτών") του υπερσυντηρητικού λαϊκιστή πρώην πρωθυπουργού και δισεκατομμυριούχου Άντρεϊ Μπάμπιτς. Ενώ το ANO καταγράφει ποσοστά 28 έως 30 τοις εκατό, η φιλελεύθερη-συντηρητική συμμαχία της κυβέρνησης SPOLU (Μαζί) τριών κεντροδεξιών κομμάτων βρίσκεται στο 20 έως 22 τοις εκατό. Το κυβερνών επίσης φιλελεύθερο-συντηρητικό κόμμα STAN (δήμαρχοι και ανεξάρτητοι) φτάνει το 10 έως 12 τοις εκατό.
Επιπλέον, οι Πράσινοι-Φιλελεύθεροι Πειρατές (7 έως 9 τοις εκατό), οι οποίοι ήταν μέρος της κυβέρνησης μέχρι πριν από έναν χρόνο, και τρία εξτρεμιστικά κόμματα της αντιπολίτευσης θα εκπροσωπηθούν πιθανότατα στη βουλή: οι δεξιοί εξτρεμιστές "Ελευθερία και Άμεση Δημοκρατία" (SPD, 13 έως 14 τοις εκατό), η φιλορωσική κομμουνιστική συμμαχία "Φτάνει πια!" (Stacilo!, 5 τοις εκατό) και το ευρωσκεπτικιστικό, δεξιό εθνικιστικό Κόμμα Οδηγών (5 τοις εκατό).
Γενικευμένη δυσαρέσκεια
Μαζί με την Πολωνία, η Τσεχική Δημοκρατία είναι ηοι πιο οικονομικά επιτυχημένες χώρες στην Κεντρική Ευρώπη και η Τσεχία, δεν έχει βιώσει ποτέ τόσο δραστικές εθνικιστικές-λαϊκιστικές φάσεις διακυβερνήσεως μετά το 1989 όπως η Πολωνία, η Σλοβακία ή η Ουγγαρία - ούτε καν κατά τα χρόνια της κυβέρνησης ANO υπό τον Αντρέι Μπάμπις από το 2017 έως το 2021, η οποία ήταν ακόμη λιγότερο λαϊκιστική απ' ότι είναι τώρα. Στο μεταξύ, όμως, τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές, ειδικά ο πόλεμος πλήρους κλίμακας της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τοξική επιρροή του Κρεμλίνου, έχουν επίσης ισχυρή επίδραση στην Τσεχική Δημοκρατία.
Ως αποτέλεσμα του ρωσικού πολέμου, η Τσεχική Δημοκρατία υπήρξε θύμα σοκ ενεργειακής τιμής και πληθωρισμού έως 15% το 2022 και 2023, γεγονός που πλήγωσε πολλούς ανθρώπους, ιδιαίτερα τους συνταξιούχους, πολύ σκληρά, παρά τα κυβερνητικά μέτρα βοήθειας. Η οικονομική κατάσταση άρχισε να ανακάμπτει ξανά από το τέλος του 2024 - ο πληθωρισμός πέφτει απότομα, η οικονομία αναπτύσσεται μετρίως, οι πραγματικοί μισθοί αυξάνονται. Παρ' όλα αυτά, η δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση Φιάλα είναι μεγάλη και γενικευμένη.
Φιλορωσικά, αντι-ουκρανικά αφηγήματα
Η φιλορωσική και αντι-ουκρανική προπαγάνδα των πολιτικών της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη του ANO Αντρέι Μπάμπιτς, έχει συμβάλει επίσης σε αυτό. Η Τσεχική Δημοκρατία είναι ένας από τους πιο ανοιχτούς υποστηρικτές της Ουκρανίας. Ο Πέτρ Φιάλα ήταν μεταξύ των πρώτων ξένων ηγετών που ταξίδεψαν στο Κίεβο στα μέσα Μαρτίου 2022 - όταν οι περισσότεροι ανά τον κόσμο είχαν εγκαταλείψει τη χώρα. Με πληθυσμό 10,9 εκατομμυρίων, Β. Αυτή τη στιγμή, εκτιμάται ότι 400.000 Ουκρανοί πολίτες εξακολουθούν να ζουν στη χώρα. \
Ο Αντρέι Μπάμπιτς και άλλοι υπερσυντηρητικοί λαϊκιστές και εξτρεμιστές, χρησιμοποίησαν το γεγονός για να κατασκευάσουν τοαφήγημα ότι η κυβέρνηση Φιάλα νοιάζεται περισσότερο για την Ουκρανία και τους Ουκρανούς παρά για τους ίδιους τους Τσέχους. Ο Μπάμπιτς κατηγόρησε τον Φιάλα ότι "ονειρεύεται έναν πόλεμο με τη Ρωσία." Υποστηρίζει τη διακοπή της στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία, τον περιορισμό της βοήθειας στους πρόσφυγες και την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Ρωσία.
"Κυβέρνηση εθνικής προδοσίας"
Σε αυτό το πλαίσιο, η εξωτερική πολιτική της Τσεχίας και οι σχέσεις με τη Ρωσία είναι τα καθοριστικά θέματα της προεκλογικής εκστρατείας, ιδιαίτερα από την πλευρά της κυβέρνησης. Ο Πέτρ Φιάλα είπε πριν από μερικές μέρες ότι αν ο Αντρέι Μπάμπιτς αναλάβει την εξουσία, η Τσεχική Δημοκρατία θα έχει μια "κυβέρνηση εθνικής προδοσίας." Ορισμένοι παρατηρητές θεωρούν ότι ο κίνδυνος είναι πραγματικός. "Ένα από τα όνειρα του Πούτιν θα μπορούσε σύντομα να πραγματοποιηθεί," γράφει ο Πέτρ Χόντζεκ της εφημερίδας Χοσποδάρσκι Νόβινι. "Αν το ANO έρθει στην εξουσία, είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με το SPD, το Stacilo! ή τους Οδηγούς, η χώρα μας θα σταματήσει την άμυνά της κατά της ρωσικής παραπληροφόρησης και των υβριδικών επιθέσεων."
Άλλοι παρατηρητές κατηγορούν τον πρωθυπουργό ότι στηρίζεται υπερβολικά στον "εκφοβισμό" ή ότι αγνοεί υπερβολικά τα εσωτερικά πολιτικά και οικονομικά ζητήματα. Επίσης, στην εφημερίδα Χοσποδάρσκι Νόβινι, ο σχολιαστής Γιάν Κουμπίτα γράφει ότι οι πολιτικοί της κυβέρνησης θα έπρεπε να έχουν μελετήσει το έργο των τελευταίων νικητών του Νόμπελ. "Τότε ίσως θα καταλάβαιναν ότι η προϋπόθεση για μακροχρόνια ανάπτυξη και ευημερία ενός κράτους είναι ακριβώς η βελτίωση των θεσμών του." Στην πραγματικότητα, πολλοί Τσέχοι είναι πολύ δυσαρεστημένοι μετ ους δύσκαμπτους κρατικούς θεσμούς, τη γραφειοκρατία και την πολύ αργή ψηφιοποίηση.
Πρόεδρος όχι "σωτήρας της Τσεχικής Δημοκρατίας"
Ο Αντρέι Μπάμπιτς υπόσχεται εδώ και πολλά χρόνια να κάνει το κράτος πιο αποδοτικό και αποτελεσματικό. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της θητείας του ως πρωθυπουργός, δεν υλοποίησε σχεδόν τίποτα από αυτά. Επιπλέον, υπάρχουν αυτή τη στιγμή υποσχέσεις για μείωση των φόρων, αύξηση των συντάξεων, μεγαλύτερη βοήθεια στους πολίτες που την έχουν ανάγκη, και μείωση των τιμών της ενέργειας και του κόστους στέγασης. Πώς θα χρηματοδοτηθούν όλα αυτά χωρίς χρέος, το αφήνει ανοιχτό.
Ο πρόεδρος Πέτρ Παβέλ, ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό της κυβέρνησης, πριν μερικές εβδομάδες άφησε να εννοηθεί ότι ενδεχομένως δεν θα προτείνει τον Αντρέι Μπάμπιτς για τη θέση του πρωθυπουργού. Ωστόσο, στην ομιλία του την Τρίτη το βράδυ, προειδοποίησε ότιο υδείς πρέπει να τον αντιμετωπίζει ως τον "σωτήρα της Τσεχικής Δημοκρατίας".
Ο πρόεδρος "δεν μπορεί να είναι το τελευταίο καταφύγιο που ανατρέπει το αποτέλεσμα των εκλογών εις βάρος κάποιου ή εις όφελος κάποιου άλλου.." Απευθυνόμενος στους ψηφοφόρους, ο Παβέλ είπε με ήρεμη και σταθερή φωνή: "Εσείς αποφασίζετε."
Keno Verseck (Αναδημοσίευση από Deutsche Welle)
Επιμέλεια: Μ.Κ.
Add comment
Comments