Χρειαζόμαστε έναν νέο διαφωτισμο

Published on September 13, 2025 at 4:29 PM

Ποιος είναι αυτός ο χρήστης; Αδιάφορο. Κάποιος που επέλεξε για ψευδώνυμο το όνομα ενός ράθυμου ήρωα, πωλητή παπουτσιών. Τίποτα δεν είναι τυχαίο.

Είναι προφανώς κάποιος που επέλεξε την ανωνυμία για να εκφράσει απόψεις που "δυσκολεύεται" να εκφράσει δημόσια επωνύμως. Δεν τον αδικώ.

Επέλεξα την ανάρτησή του στο "Χ" τυχαία. Επειδή τυχαία έπεσε μπροστά μου. Θα μπορούσα να είχα επιλέξει μία από πλήθος άλλων με το ίδιο πάνω κάτω περιεχόμενο. 

Το θέμα είναι ότι στις μέρες μας, ο διαφωτισμός, έπαψε να είναι κοινός τόπος, κοινό σημείο αναφοράς ενός αξιακού κώδικα που να διαπερνά οριζόντια την κοινωνία και τις επί μέρους αντιλήψεις της. Ο Βολταίρος είναι ένας ξεπερασμένος γεροξεκούτης. Ο Ρουσώ ένας μαλθακός αγαθομ..νης (συγγνώμη για τα Γαλλικά).

Αυτό συμβαίνει πρώτη φορά στην ιστορία μετά την πτώση της Βαστίλλης; Προς Θεού όχι. 4 μόλις χρόνια μετά, η αντίθετη άποψη τιμωρείτο με σχετική παραπομπή στην γκιλοτίνα. Και όχι η εκ διαμέτρου αντίθετη άποψη κατ´ ανάγκη. Ο Ροβεσπιέρος δεν δίστασε να αποκεφαλίσει τους "ορεινούς" Δαντών και Εμπέρ, πριν αποκολληθεί και το δικό του κεφάλι από το σώμα. 

Τον 20ο αιώνα, τις φιλελεύθερες προσεγγίσεις του τέλους του 19ου αιώνα, υποκατέστησε ο εθνικισμός, ο λαϊκισμός, και η οικονομική δυσανεξία άνοιξε τελικά και τον δρόμο σε διάφορες μορφές ολοκληρωτισμού (φασισμός, εθνικοσοσιαλισμός, κομμουνισμός). 

Τον διαφωτισμό και τις αξίες του, αντικατέστησαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα κρεματόρια και τα γκουλάγκ.

Η ήττα του άξονα με την οικονομική άνθιση που επακολούθησε και διαμόρφωσε την ευημερούσα μεσαία τάξη, επανέφερε την κυριαρχία των βασικών αξιών του διαφωτισμού σε όλον τον ελεύθερο κόσμο, παρά την ύπαρξη ενός σημαντικού ποσοστού απολυταρχικών, κυρίως σοσιαλιστικών, καθεστώτων.

Η κατάρρευση των σταλινικών απολιθωμάτων, δημιούργησε την ψευδαίσθηση της τελικής επικράτησης των φιλελεύθερων ιδεών και του "τέλους της ιστορίας".

Φευ, η ιστορία αρέσκεται σε ομόκεντρους κύκλους, και πάλι σήμερα όλα αυτά τελούν εκ νέου υπό αμφισβήτηση. Ακόμα και το δικαιώμα στην άποψη, την όποια άποψη, και την πιο - κατά την υποκειμενική μας άποψη - ακραία.

Χρειαζόμαστε επειγόντως έναν νέο διαφωτισμό. Που να στηρίζεται στις πανανθρώπινες αξίες που κατέδειξε η Αθηναϊκή δημοκρατία και ενίσχυσε το Γαλλικό κίνημα.

Έναν όμως νέο διαφωτισμό που δεν θα επηρεάζεται ούτε θα εξαρτάται από τη συγκυρία των οικονομικών συνθηκών, θα αποτελεί τα ακούνητα θεμέλια πάνω στα οποία θα χτίζονται οι κοινωνίες και οι σχέσεις που διέπουν την ανθρώπινη συνύπαρξη.

Να θυμίσω ότι το οριστικό τέλος της Αθηναϊκής δημοκρατίας και η ύβρις της Λήμνου, οδήγησε στην ανεπίστρεπτη παρακμή.

 

Μ.Κ.

 

 

Add comment

Comments

There are no comments yet.