Ήμουν νιος και γέρασα και ακούω τα τελευταία 25 χρόνια (εγώ, οι μεγαλύτεροι πάνω από μισό αιώνα) για την ανάγκη αντιστροφής της τάσης της αστυφιλίας, για την εθνική "προτεραιότητα" να ζωντανεύσει η ύπαιθρος, για τα χωριά που ερημώνουν, για τα σχολεία που κλείνουν ελλείψει μαθητών.
Βέβαια, όλα αυτά τα χρόνια, συνήθως προεκλογικά, όλα τα κόμματα ουδέποτε παρέλειπαν να μας ταΐζουν με "εθνικά σχέδια", φιλόδοξα προγράμματα, κατηγορίες προς τις εκάστοτε κυβερνήσεις και βεβαιότητες ότι όλα θα αλλάξουν όταν ο "σοφός" λαός επιλέξει αυτά για να τον σώσουν.
Και βέβαια όλα αυτά τα "εθνικά σχέδια" ουδείς γνωρίζει σε ποιον κουβά κατέληξαν, ή σε ποιο συρτάρι μέχρι κάποιες επόμενες εκλογές που θα ήταν χρήσιμα για ένα copy paste με ολίγο φρεσκάρισμα.
Ήταν τόσο ανίκανοι οι κατά καιρούς κυβερνώντες; Όχι κατ' ανάγκη. Δεν μπορεί, τρεις τέσσερις νοματαίοι θα ασχολήθηκαν σοβαρά μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια. Μόνο που οι οικονομίες δεν διατάσσονται και οι άνθρωποι δεν είναι βαλίτσες για να τους πηγαίνεις πέρα δώθε.
Η αστυφιλία δεν είναι ούτε σημερινό, ούτε καθαρά Ελληνικό φαινόμενο. Ειδικά μετά τον Β' Π.Π., ο πυρήνας της οικονομικής δραστηριότητας επικεντρώθηκε στις πρωτεύουσες, και στην καλύτερη στις πολύ μεγάλες πόλεις. Γι' αυτό και έχουμε μητροπόλεις με τεράστιους πληθυσμούς που υπερβαίνουν και αυτά τα 20 εκ. κατοίκους.
Οι άνθρωποι ακολουθούν τις μετατοπίσεις του οικονομικού πυρήνα, αν μη τι άλλο για να διασφαλίσουν εργασία. Έτσι και η Αθήνα, προκειμένου να στεγάσει τα ατελείωτα καραβάνια νέων κατοίκων, υιοθέτησε την αντιπαροχή και γέμισε κακοφτιαγμένες συνήθως πολυκατοικίες. Ανάγκη τέχνας κατεργάζεται.
Οι λύσεις που κατά καιρούς πέφτουν στο τραπέζι έχουν να κάνουν με την παροχή κινήτρων σε επιχειρήσεις να επενδύσουν στην περιφέρεια. Πολλές το έπραξαν και δημιούργησαν θέσεις εργασίας. Μόνο που αυτό δεν επαρκούσε. Μην ξεχνάμε ότι η "επιστημονιοποίηση" της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού, δημιουργεί προσδοκίες εργασιών υψηλότερου κύρους και ανταμοιβών, που προσφέρουν κυρίως οι μεγάλες πόλεις. Η “στροφή στην πρωτογενή παραγωγή", είναι ένα χαριτωμένο διαχρονικό σύνθημα. Μόνο που, αν η πρωτογενής παραγωγή είχε θετικό πρόσημο στη σχέση κόστους/οφέλους, ήδη θα είχε επιτευχθεί και δεν θα αντάλλασσαν οι νέοι το πατρικό χωράφι με μια θέση δημοσίου υπαλλήλου στην Αθήνα και ένα δυαράκι στην Κυψέλη.
Οι φυγόκεντρες δυνάμεις θα αναπτύσσονταν με τον ίδιο τρόπο που αναπτύχθηκαν οι κεντρομόλες. Χωρίς σοβιετικού τύπου εθνικά σχέδια και πενταετή προγράμματα, αλλά με τις αλλαγές στη δομή και τις προτεραιότητες που διέπουν τις εργασιακές σχέσεις. Και δεν βρισκόμαστε και πολύ μακριά από αυτό.
Η ζωή στις πρωτεύουσες παράγει ευκαιρίες αλλά είναι και κουραστική. Ουκ ολίγοι θα αντάλλασσαν εύκολα μια ανάλογη ζωή σε κάποια γραφική επαρχία με τη δίωρη ταλαιπωρία στον Κηφισσό. Άλλο να ακούς κόρνες και άλλο να ακούς αηδόνια.
Αυτό προϋποθέτει νέα μετατόπιση του οικονομικού πυρήνα; Στις μέρες μας προϋποθέτει τη μη ύπαρξη πυρήνα. Η αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας, που επιτρέπει την εξ αποστάσεως εργασία, έχει ήδη δημιουργήσει παγκόσμια έναν σημαντικό αριθμό working nomads, που επιλέγουν έναν χαλαρό τρόπο ζωής σε μια ειδυλλιακή επαρχία, χωρίς να χάνουν τις επαγγελματικές τους ευκαιρίες, χωρίς να μειώνεται το εισόδημά τους, αντιθέτως να περιορίζεται το κόστος διαβίωσης.
Και οι ίδιες οι επιχειρήσεις σταδιακά υιοθετούν αυτές τις ευέλικτες μορφές εργασίας, γιατί με αυτόν τον τρόπο περιορίζουν τεράστια λειτουργικά κόστη που ακολουθούν την παρουσία τους σε ακριβά επιχειρηματικά κέντρα των μεγαλουπόλεων, σε ακριβά γραφεία που στεγάζουν καραβιές στελεχών. Δουλεύεις από τον χώρο σου, και κρίνεσαι από την ανταπόκρισή σου στα dead lines. Με διασκεδάζει απίστευτα όταν μπροστά σε αυτές τις καταιγιστικές εξελίξεις εμείς συζητάμε ακόμα για ωράρια και υπερωρίες.
Μα η επαρχία δεν έχει επιλογές διασκέδασης, ψυχαγωγίας, αγορών. Οι επιχειρήσεις αυτής της μορφής, δεν έχουν βίτσιο με τις μεγαλουπόλεις, ακολουθούν τους καταναλωτές όπου αυτοί πηγαίνουν. Άλλωστε, πολλά από τα retail καταστήματα και γραφεία, μεσομακροπρόθεσμα θα κλείσουν στην ηλεκτρονική μας εποχή για να μετατραπούν σε οικιστικά projects. Μόνο στο Η.Β. και μόνο το 2025, έχουν κλείσει 17.000 τέτοιες επιχειρήσεις.
Η φυσική μορφή του σύγχρονου λιανεμπορίου θα έχει μια κάποια αξία, αν παρέχει στον καταναλωτή μια ιδιαίτερη εμπειρία (customer experience), πέρα από την απλή αγορά ενός προϊόντος. Αυτό προϋποθέτει υψηλές επενδύσεις σε μεγάλους χώρους, πράγματα και δυσεύρετα και πανάκριβα στις μεγαλουπόλεις.
Και το κράτος; Το κράτος, αντί να καταστρώνει σχέδια επί χάρτου για το πως θα παρέμβει στην οικονομία, καλό θα ήταν να δει το μέλλον και να επενδύσει σε υποδομές. Ένας από τους λόγους που η Ελλάδα δεν είναι στους top προορισμούς των Nomads, είναι ότι υστερεί σε δίκτυα. Ο working nomad θέλει συνδέσεις που να πετάνε. Εκεί κρίνεται η δυνατότητά του να εργάζεται αποτελεσματικά από απόσταση.
Οι φυγόκεντρες δυνάμεις έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσονται, και στον νέο αυτό κόσμο πρέπει να είμαστε δυναμικά παρόντες. Δεν επαρκεί ο ήλιος και η ομορφιά του φυσικού τοπίου.
Γ.Δ.
Add comment
Comments