Ζητείται ηθική

Ο Μίλαν Κούντερα σωστά είχε γράψει πως η ηθική διάσταση της πολιτικής, ήταν ένα εφεύρημα κυρίως του 20ου αιώνα, αποτέλεσμα πιθανότατα των μεγάλων Ευρωπαϊκών επαναστάσεων. Έτσι πολιτικοί και κόμματα, αισθάνθηκαν την υποχρέωση να διαμορφώσουν ένα ηθικό περίβλημα στην προαιώνια επιθυμία των ανθρώπων για εξουσία.

Ό,τι έκαναν δεν το κάνανε για τους ίδιους, το έκαναν για τους λαούς που εκπροσωπούσαν και το συμφέρον τους. Και κάθε ενέργεια, κάθε απόφαση, έπρεπε να συνοδεύεται και από ένα προκάλυμμα ηθικής ανωτερότητας, ακόμα και ένας αιμοσταγής πόλεμος.

Έτσι πχ οι σύμμαχοι στον Β´ παγκόσμιο, ήταν οι δυνάμεις του φωτός έναντι των δυνάμεων του σκότους (και πριν γίνουν γνωστές οι Γερμανικές θηριωδίες), και ας φιλοξενούσαν στους κόλπους του τη "δύναμη του φωτός" Ιωσήφ Στάλιν.

Μέχρι την ανάγκη αναζήτησης τέτοιων άλλοθι, οι βασιλείς ας πούμε, έστελναν τους μισθοφόρους και τους λαούς να σφαγούν, απλά και μόνο για να εδραιώσουν και να επεκτείνουν την εξουσία τους, χωρίς να νιώθουν υποχρεωμένοι να ανακαλύψουν και κάποιο ηθικό αφήγημα. Η επιθυμία τους για εξουσία ήταν επαρκής λόγος.

Ακόμα και η όποια ηθική επίκληση δεν ανταποκρίνεται κατ´ απόλυτο τρόπο στην πραγματικότητα, έχει καταστεί συν τω χρόνω, απαραίτητη προϋπόθεση για την κίνηση της ιστορίας. Από μόνο του αυτό είναι μία κατάκτηση. Απατηλή; Θα συμφωνήσω. Όμως διαμορφώνει συνειδήσεις, εκπαιδεύει τις κοινωνίες, χτίζει γέφυρες για το πέρασμα σε πιο ανθρωποκεντρικές μορφές κοινωνικής οργάνωσης.

Η προεδρία Trump, μέχρι σήμερα τουλάχιστον συνιστά ένα πισωγύρισμα. Το σχέδιο πχ των 28 σημείων για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, που συνέγραψαν από κοινού Ανερικάνοι και Ρώσοι, συνιστά ένα μνημείο απόλυτου πολιτικού κυνισμού, που οι επινοητές του δεν αισθάνθηκαν την ανάγκη να εφεύρουν καμία ηθική βάση στη συγκρότησή του.

Ο Πούτιν τα παίρνει όλα, ακόμα και όσα δεν έχει κερδίσει στο πεδίο της μάχης, και για όσα λίγα με μύριους κόπους κερδίζει, μετά από μακροχρόνιες προσπάθειές, πληρώνει τεράστιο κόστος, υλικό και ανθρώπινο, με μια οικονομία που μετά την άνθιση λόγω κρατικών επενδύσεων στην άμυνα, περνάει σταδιακά στη φάση του στασιμοπληθωρισμού.

Τα παίρνει γιατί τα δικαιολογεί μια ηθική βάση; Τα παίρνει γιατί οι ΗΠΑ θα βάλουν στο χέρι €120 δις. για την "ανοικοδόμηση" της Ουκρανίας, βάζοντας στην τσέπη και το 50% του διασφαλισμένου κέρδους. Δούναι και λαβείν. "Ειρήνη" αγορασμένη σε αραβικό παζάρι.

Και η Ουκρανία έχει μια βδομάδα να υπογράψει γιατί μετά αλίμονό της. Αλίμονο στο θύμα αν δεν δεχθεί να ακουμπήσει στον διαρρήκτη τα τζουβαέρια που μπούκαρε για να του τα σουφρώσει.

Ο Trump "πρότεινε" στον Zelenskyy "An offer he can't refuse". Στα θετικά ότι αν κάνει "νάζια" δεν θα βρει - μάλλον - ένα κομμένο κεφάλι αλόγου κάτω από το πάπλωμά του.

Η Ουκρανία βρίσκεται - όπως είπε ο ίδιος ο Zelenskyy - μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα. Αν και δεν είναι δίλημμα. Μεταξύ ενός άνισου πολέμου και μιας ταπεινωτικής ειρήνης, δεν επιλέγεις ποτέ το δεύτερο, γιατί και θα ευτελιστείς και σταδιακά θα χάσεις και όσα σου στερεί μια ήττα σε  έναν πόλεμο.

Αλλά και γιατί, στα χαρακώματα της Ουκρανίας, δίνει μάχη ζωής και θανάτου η ηθική, η απατηλή, η κατασκευασμένη, η κίβδηλη, χωρίς την οποία όμως, φοβάμαι να σκεφτώ πως θα προχωρεί ο κόσμος.

Γ.Δ.