Βρετανοί φοιτητές ιατρικής συρρέουν στη Βουλγαρία λόγω έλλειψης θέσεων στα πανεπιστήμια

Το βρετανικό σύστημα υγείας βρίσκεται σε μια προσπάθεια αύξησης του προσωπικού μέσω προσλήψεων, με τον αριθμό των θέσεων για σπουδές ιατρικής στα βρετανικά πανεπιστήμια να αυξάνεται κατά περισσότερο από το ένα τρίτο από το 2017-18, αυξανόμενος από 7.660 σε 10.415 κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος, ωστόσο η ζήτηση εξακολουθεί να υπερβαίνει την προσφορά.

Το σχέδιο εργατικού δυναμικού του NHS, που δημοσιεύθηκε το 2023, έχει θέσει ως στόχο 15.000 θέσεων σε ιατρικές σχολές του Ηνωμένου Βασιλείου έως το 2031-32, αλλά εν τω μεταξύ το σύστημα υγείας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις προσλήψεις από το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως το Πακιστάν και η Γκάνα που βρίσκονται στη διεθνή "κόκκινη λίστα" για έλλειψη γιατρών. Ωστόσο, ο υπουργός Υγείας Wes Streeting προειδοποίησε πρόσφατα ότι το NHS είχε γίνει "υπερβολικά εξαρτημένο από το να τραβάει τον μοχλό της μετανάστευσης," προσθέτοντας ότι πάρα πολλοί Βρετανοί φοιτητές με "άριστα" δεν βρίσκουν θέσεις σε ιατρικές σχολές του Ηνωμένου Βασιλείου.

Μέχρι να τεθεί σε λειτουργία η νέα χωρητικότητα των ιατρικών σχολών του Ηνωμένου Βασιλείου, οι απόφοιτοι από χώρες όπως η Βουλγαρία - η οποία παρείχε σε 435 Βρετανούς πολίτες πτυχία ιατρικής το 2023 - μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της ροής γιατρών και οδοντιάτρων, και όλα αυτά με μηδενικό κόστος για το βρετανικό κράτος.

Ο Mark Dayan, αναλυτής πολιτικής στο think-tank Nuffield Trust, δήλωσε ότι ο αριθμός των Βρετανών φοιτητών που είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους και να εκπαιδευτούν στη Βουλγαρία "υποδηλώνει ότι υπάρχει συσσωρευμένη ζήτηση στο Ηνωμένο Βασίλειο για θέσεις στον τομέα της υγείας." Ο Βρετανικός Ιατρικός Σύλλογος, το σωματείο των ιατρών, έχει ζητήσει περισσότερες θέσεις στις ιατρικές σχολές, καθώς και αντίστοιχη επέκταση των ευκαιριών κατάρτισης για τους νεοεισερχόμενους γιατρούς.

"Όσοι έχουν την ικανότητα και την επιθυμία να σπουδάσουν για να γίνουν γιατροί στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα πρέπει να εμποδίζονται να το πράξουν λόγω έλλειψης θέσεων και υψηλών ποσοστών ανταγωνισμού," δήλωσε ο Rob Tucker, πρόεδρος της επιτροπής φοιτητών ιατρικής του BMA.

Οι φοιτητές στο Πλόβντιβ πληρώνουν δίδακτρα €9.000 ετησίως, με τα έξοδα διαβίωσης να ανεβάζουν συνήθως το ετήσιο κόστος σε περίπου €17.000 ετησίως - ή €100.000 για ένα εξαετές πρόγραμμα σπουδών - σύμφωνα με τον Adekunle Adetayo, απόφοιτο του Πλόβντιβ του 2021 που τώρα εργάζεται στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου Addenbrooke στο Cambridge. Ο Adetayo, γεννημένος στο Λονδίνο και νιγηριανής καταγωγής, ήταν ένας από τους πρώτους πρωτοπόρους των σπουδών στη Βουλγαρία. Αλλά βρήκε τη μετάβαση τόσο δύσκολη όταν έφτασε στο Πλόβντιβ το 2015 που αργότερα ίδρυσε ένα πρακτορείο, το MedConnect Europe, για να βοηθήσει στην ομαλή μετάβαση των άλλων.

"Απευθύνθηκα σε έναν πράκτορα και ήμουν 18 ετών. Υπήρχαν μόνο 150 Βρετανοί φοιτητές σε ολόκληρο το πανεπιστήμιο τότε και δεν υπήρχε κανείς εκεί για να μας βοηθήσει όταν φτάσαμε. Ουσιαστικά μας είχαν αφήσει στην τύχη μας," θυμήθηκε. Η εμπειρία έχει βελτιωθεί πολύ σήμερα, σύμφωνα με την 19χρονη Merlin John, πρωτοετή φοιτήτρια οδοντιατρικής, η οποία χρησιμοποίησε ένα άλλο δημοφιλές πρακτορείο, την InterHecs, για να τη βοηθήσει με τη μετάβαση όταν έφτασε τον περασμένο Σεπτέμβριο, συμπεριλαμβανομένης της γραφειοκρατίας για τις βίζες.

"Συναντηθήκαμε όλοι εκ των προτέρων διαδικτυακά, κάτι που ήταν πολύ χρήσιμο, και μας έβαλαν να βγούμε μια εβδομάδα πριν από το εξάμηνο και κανόνισαν δραστηριότητες για να γνωριστούμε μεταξύ μας," είπε ο John, κάνοντας παρέα με μια ομάδα έξι συμφοιτητών Βρετανών πριν από το μάθημα.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν δυσκολίες. Επειδή δεν είναι επιλέξιμοι για φοιτητικά δάνεια στο Ηνωμένο Βασίλειο για να πληρώσουν τις σπουδές τους, πολλοί φοιτητές υποστηρίζονται από μέλη της οικογένειάς τους που εργάζονται και θυσιάζονται για να καλύψουν τα δίδακτρα και το κόστος διαβίωσής τους, δήλωσε ο 21χρονος Χαζράτ Αλί Καν, του οποίου η μητέρα και η αδερφή έχουν βρει δουλειά σε ένα διαδικτυακό κέντρο εκπλήρωσης παραγγελιών λιανικής για να βοηθήσουν στην πληρωμή των λογαριασμών του. "Προέρχομαι από οικογένεια με χαμηλό εισόδημα. Μερικές φορές είναι δύσκολο να εισπράξω τα χρήματα. Έχω χρέη σε συγγενείς και φίλους και εργάζομαι το καλοκαίρι, κάνοντας διαδικτυακά μαθήματα. Έτσι, νιώθω ότι υπάρχει οικονομική πίεση και βάρος, αλλά υπάρχει και φως στο τέλος του τούνελ," είπε.

Η πρόκληση της μετακόμισης στα Βαλκάνια για σπουδές σε μια πόλη στα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετριάζεται εν μέρει από τον τεράστιο αριθμό Βρετανών φοιτητών που αποκτούν πλέον πτυχία ιατρικής από τη Βουλγαρία. Το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Φιλιππούπολης, 150 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πρωτεύουσας Σόφιας και σε μικρή απόσταση με το λεωφορείο από την Τουρκία, έχει περισσότερους από 1.200 Βρετανούς φοιτητές, περίπου το 80% των οποίων - όπως ο Πατέλ, του οποίου οι παππούδες ήρθαν στο Ηνωμένο Βασίλειο από το ινδικό κρατίδιο Γκουτζαράτ τη δεκαετία του 1960 - προέρχονται από νοτιοασιατικές οικογένειες.

Γύρω από την πανεπιστημιούπολη, ομάδες φοιτητών με βρετανική προφορά από το ανατολικό Λονδίνο, το Μπλάκμπερν και το Μπέρμιγχαμ ακούγονται να συζητούν για τις επερχόμενες εξετάσεις ανατομίας, καθώς και για τα τελευταία αποτελέσματα στην αγγλικής Premier League. Η προσαρμογή στη γλώσσα και τους πολιτιστικούς τρόπους της Βουλγαρίας δεν ήταν εύκολη στην αρχή, θυμάται η 22χρονη Σουμάγια Μαχμούντ, η οποία τώρα φοιτά στο τρίτο έτος της στην οδοντιατρική, αλλά είπε ότι η θυσία του να μένεις μακριά από το σπίτι συνιστά μια πολύτιμη μαθησιακή εμπειρία.

Ο Mahmood, που μεγάλωσε στο Μπέρμιγχαμ και έχει πακιστανική καταγωγή, πέτυχε τρία B στα A-levels και έκανε επανάληψη για να περάσει στις εισαγωγικές εξετάσεις Βιολογίας και Χημείας του Πλόβντιφ, επιλέγοντας οδοντιατρική στη Βουλγαρία αντί να δεχτεί μια εναλλακτική προσφορά για να σπουδάσει φαρμακευτική στο Πανεπιστήμιο του Γούλβερχαμπτον. "Νιώθω ευλογημένος που βρίσκομαι εδώ. Κανένα πανεπιστήμιο στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν προσέφερε σε άτομα στη θέση μου μια θέση για να σπουδάσουν οδοντιατρική και η Βουλγαρία μου έχει προσφέρει αυτή την ευκαιρία. Έτσι, ακόμα κι αν υπάρχουν πράγματα που δεν μας αρέσουν, η Βουλγαρία μας έχει δώσει μια ευκαιρία που το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μας έδωσε," ανέφερε.

Όσοι κερδίζουν θέσεις διδάσκονται στα αγγλικά και λαμβάνουν πτυχίο που αναγνωρίζεται πλήρως στο Ηνωμένο Βασίλειο. Για τους φοιτητές του κλινικού έτους, το πανεπιστήμιο διαθέτει ένα υπερσύγχρονο κέντρο προσομοίωσης.

Η Φιλιππούπολη, μια πόλη σχεδόν 400.000 κατοίκων που συνδυάζει αρχαία ρωμαϊκά ερείπια και βιομηχανική εξάπλωση της σοβιετικής εποχής, διαθέτει ένα τζαμί της οθωμανικής περιόδου όπου οι μουσουλμάνοι φοιτητές μπορούν να προσευχηθούν. Ωστόσο, οι φοιτητές πρέπει να συνηθίσουν την απλή προσέγγιση των Βούλγαρων καθηγητών: όταν μια ομάδα Βρετανών φοιτητών φτάνει αργά για το μάθημα ανατομίας, τους ζητείται γρήγορα να φύγουν. "Όχι, βγείτε έξω παρακαλώ, πρέπει να είστε στην ώρα σας," είπε ο καθηγητής πριν επιστρέψει για να διδάξει τα πιο συνεπή μέλη της τάξης του.

Η Βεσελίνα Γκοράνοβα-Μαρίνοβα, αντιπρύτανης εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στο Πολυτεχνείο της Φιλιππούπολης, δήλωσε ότι οι Βρετανοί φοιτητές χρειάζονταν αρχικά "περισσότερη καθοδήγηση" μέσω της ύλης του μαθήματος από τους Βούλγαρους συναδέλφους τους, αλλά στη συνέχεια συχνά τα πήγαιναν καλύτερα.

"Στο τέλος του εξαμήνου συχνά εκπλήσσομαι από τα αποτελέσματα. Οι ξένοι φοιτητές τείνουν να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι στις θεωρητικές εξετάσεις από τους Βούλγαρους. Οι ξένοι έχουν δυσκολίες να ξεπεράσουν, οπότε ίσως έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να μελετήσουν σκληρά,"πρόσθεσε. Για όσους ολοκληρώσουν το πρόγραμμα σπουδών - και πάνω από το 90% το κάνουν, σύμφωνα με τα στοιχεία του πανεπιστημίου - λαμβάνει χώρα τελετή αποφοίτησης στο εντυπωσιακό ρωμαϊκό αμφιθέατρο της Φιλιππούπολης.

Ο Μουχάμαντ Χάμζα, ένας 25χρονος από το Μπλάκμπερν που αποφοίτησε από τη Φιλιππούπολη το περασμένο καλοκαίρι και άρχισε να εργάζεται ως ασκούμενος οδοντίατρος τον περασμένο μήνα, έχει ένα βίντεο στο τηλέφωνό του από τη στιγμή που περπατάει στην αρχαία σκηνή, παρακολουθούμενος από τους γονείς του, για να παραλάβει τον πάπυρο αποφοίτησής του. "Στην αρχή ήμουν ανήσυχος για τις σπουδές οδοντιατρικής στο εξωτερικό. Το θεώρησα επιλογή τρόπου ζωής, αλλά μετά το αγάπησα," θυμήθηκε. "Και τώρα που επιστρέφω νοητά στη Φιλιππούπολη, νιώθω σαν στο σπίτι μου. Κοιτάζοντας πίσω [σε αυτό το βίντεο], είναι απλώς μια απόλυτη ευτυχία."

Peter Foster (Αναδημοσίευση από Financial Times)

Επιμέλεια/απόδοση: Ν.Χ.