Από τις αρχές του 2025, το πλουσιότερο 5% του πληθυσμού στην ευρωζώνη έλεγχε το 45% του καθαρού πλούτου των νοικοκυριών, ενώ το πλουσιότερο 10% κατείχε το 57,4%, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Αυτή η συγκέντρωση πλούτου, σε συνδυασμό με τα δημοσιονομικά αδιέξοδα των κυβερνήσεων, φέρνει την πιθανότητα υιοθέτησης φορολογίας επί του πλούτου στο επίκεντρο των συζητήσεων σε πολλές χώρες.
Πιο πρόσφατα, ο Γάλλος δισεκατομμυριούχος Bernard Arnault αντιτάχθηκε σθεναρά στην προτεινόμενη εισφορά 2% στους πολίτες με περιουσιακά στοιχεία άνω των €100 εκ., αποκαλώντας την "μια επίθεση που θα αποδειχθεί θανατηφόρα για την οικονομία μας." Σε ποιες ευρωπαϊκές χώρες, λοιπόν, υπάρχει φορολογία επί του πλούτου; Πόσα έσοδα εισπράττουν αυτές οι χώρες από τη φορολογία αυτή επί των φυσικών προσώπων; Και ποιο μερίδιο των συνολικών φορολογικών εσόδων προέρχεται από τη φορολογία επί του πλούτου σε όλη την Ευρώπη;
Σύμφωνα με το Ίδρυμα Φορολογίας, από το 2025, φόροι επί του καθαρού πλούτου των φυσικών προσώπων υπάρχουν μόνο στην Ισπανία, τη Νορβηγία και την Ελβετία. Οι φορολογικοί συντελεστές και τα κατώφλια για τον φορολογητέο πλούτο ποικίλλουν μεταξύ αυτών των χωρών.
Επιπροσθέτως, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία και το Βέλγιο επιβάλλουν φόρους πλούτου σε συγκεκριμένες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, αλλά όχι στη συνολική καθαρή περιουσία των ατόμων.
Ισπανία: Ο φόρος καθαρής περιουσίας στην Ισπανία είναι προοδευτικός, κυμαίνεται από 0,16% έως 3,5% για περιουσία που υπερβαίνει τις €700.000. Οι κάτοικοι φορολογούνται για τα παγκόσμια περιουσιακά τους στοιχεία, ενώ οι μη κάτοικοι φορολογούνται μόνο για περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στην Ισπανία. Το 2022, η κεντρική ισπανική κυβέρνηση εισήγαγε έναν πρόσθετο "φόρο αλληλέγγυας περιουσίας," με συντελεστές που κυμαίνονται από 1,7% έως 3,5% για άτομα που κατέχουν καθαρή περιουσία άνω των €3 εκ. Αρχικά σχεδιάστηκε (παρουσιάστηκε) ως προσωρινό μέτρο για την αντιμετώπιση της κρίσης κόστους ζωής, έκτοτε έχει γίνει μόνιμος. Είναι συμπληρωματικός του φόρου περιουσίας.
Νορβηγία: Η Νορβηγία επιβάλλει φόρο καθαρής περιουσίας 1% επί της ατομικής περιουσίας που υπερβαίνει τις 1,7 εκ. NOK (€145.425 ) και φτάνει έως τις 20 εκ. NOK (€1,71 εκ). Για περιουσία άνω των 20 εκατομμυρίων NOK, ο συντελεστής αυξάνεται στο 1,1%. Από το σύνολο, το 0,7% πηγαίνει στους δήμους και το 0,3% στην κεντρική κυβέρνηση.
Η μεσαία τάξη της Ελβετίας επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό:
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ με τίτλο "Ο Ρόλος και ο Σχεδιασμός των Φόρων επί του Καθαρού Πλούτου," ο αντίστοιχος φόρος της Ελβετίας παρουσιάζει σχετικά χαμηλά όρια απαλλαγής, τα οποία ποικίλλουν μεταξύ των καντονιών. Ως αποτέλεσμα, δεν στοχεύει μόνο στα πλουσιότερα νοικοκυριά, αλλά επηρεάζει και ένα σημαντικό ποσοστό της μεσαίας τάξης.
Το 2025, σύμφωνα με την PwC, στη Ζυρίχη ο φόρος ξεκινά από τα 80.000 CHF (€85.560 ) για τους άγαμους φορολογούμενους, με αρχικό συντελεστή 0,05%. Για τους έγγαμους φορολογούμενους και τις μονογονεϊκές οικογένειες με ανήλικα παιδιά, το όριο αυξάνεται στα 159.000 CHF (€170.090 ). Ο συντελεστής αυξάνεται σταδιακά και φτάνει το 0,3% για περιουσία που υπερβαίνει τα 3.262.000 CHF (€3,49 εκ.) για τους άγαμους και τα 3.342.000 CHF (€3,58 εκ) για τους έγγαμους φορολογούμενους και τους γονείς με ανήλικα παιδιά.
Φόροι περιουσίας μόνο σε επιλεγμένα περιουσιακά στοιχεία
Γαλλία: Οι φορολογούμενοι κάτοικοι Γαλλίας υπόκεινται σε φόρο ακίνητης περιουσίας εάν τα καθαρά παγκόσμια ακίνητα περιουσιακά τους στοιχεία αποτιμώνται σε €1,3 εκ. ή περισσότερο. Οι μη κάτοικοι υπόκεινται επίσης εάν η αξία των γαλλικών ακίνητων περιουσιακών τους στοιχείων πληροί ή υπερβαίνει το ίδιο όριο. Ανάλογα με την καθαρή αξία των περιουσιακών στοιχείων, ο φορολογικός συντελεστής μπορεί να φτάσει έως και το 1,5%. Η Ιταλία, το Βέλγιο και η Ολλανδία επιβάλλουν επίσης ορισμένους φόρους επί του πλούτου, όπως τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. (Η Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται στη λίστα αν και εισπτράττει ΕΝΦΙΑ.)
Έσοδα από τον φόρο περιουσίας στην Ευρώπη: Πόσα εισπράττουν οι χώρες;
Το ποσό των εσόδων που παράγονται από τους φόρους περιουσίας και το μερίδιό τους στα συνολικά φορολογικά έσοδα αντικατοπτρίζει τη σημασία και την αποτελεσματικότητά τους.
Πηγή: ΟΟΣΑ • Γαλλία: μόνο φόρος περιουσίας σε ορισμένα περιουσιακά στοιχεία
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Ελβετία συγκέντρωσε €9,5 δις. από τον ατομικό πλούτο το 2023, ποσό που αντιστοιχεί στο 4,3% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Στην Ισπανία, το ποσό ήταν €3,1 δισ., ίσο με το 0,6% του συνόλου. Η Νορβηγία παρήγαγε €2,7 δισ., ή το 1,5% των φορολογικών εσόδων της, ενώ η Γαλλία εισέπραξε €2,3 δισ., που αντιστοιχεί μόλις στο 0,2%.
Το μερίδιό τους στο ΑΕΠ είναι σχετικά μικρό. Το 2023, τα έσοδα από τους φόρους καθαρής περιουσίας φυσικών προσώπων κυμαίνονταν από 0,21% του ΑΕΠ στην Ισπανία έως 1,16% στην Ελβετία.
Ποιες χώρες κατάργησαν τον φόρο περιουσίας τις τελευταίες δεκαετίες;
"Παρόλο που οι συζητήσεις σχετικά με την επιβολή φόρων περιουσίας αυξάνονται, ειδικά καθώς οι κυβερνήσεις επιδιώκουν να στοχεύσουν τους πλούσιους και να δημιουργήσουν έσοδα, η συνολική τάση είναι η κατάργησή τους," δήλωσε στο Euronews Business η Cristina Enache, οικονομολόγος στο Tax Foundation.
Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, αρκετές χώρες έχουν καταργήσει τους φόρους ατομικής περιουσίας. Ο αριθμός των μελών του ΟΟΣΑ που επιβάλλουν τέτοιους φόρους μειώθηκε από 12 το 1990 σε μόλις 4 το 2017. Πρόκειται για ευρωπαϊκές χώρες: Αυστρία (1994), Δανία (1997), Γερμανία (1997), Ολλανδία (2001), Φινλανδία, Ισλανδία και Λουξεμβούργο (όλες το 2006) και Σουηδία (2007).
Γιατί καταργήθηκαν οι φόροι περιουσίας;
Έχουν αναφερθεί διάφοροι λόγοι για να δικαιολογηθεί η κατάργηση των φόρων καθαρής περιουσίας. Τα βασικά επιχειρήματα επικεντρώνονται στο κόστος αποδοτικότητας και στον κίνδυνο φυγής κεφαλαίων σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ. Διαπίστωσε ότι δεδομένης της αυξημένης κινητικότητας κεφαλαίων και της πρόσβασης των πλούσιων φορολογουμένων σε φορολογικούς παραδείσους, "οι φόροι καθαρής περιουσίας συχνά δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους αναδιανεμητικούς τους στόχους."
Κίνδυνος φυγής κεφαλαίων
Η Cristina Enache σημείωσε ότι οι υψηλές προσδοκίες συχνά συγκρούονται με την πραγματικότητα του πώς αντιδρούν οι φορολογούμενοι, καθώς περισσότερες χώρες συζητούν τους φόρους περιουσίας για να στοχεύσουν τους πλούσιους και να δημιουργήσουν σημαντικά έσοδα. "Όταν ένας φόρος επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό σε λίγα πλούσια, ιδιαίτερα κινητικά άτομα, ακόμη και μια μικρή αύξηση του φορολογικού συντελεστή μπορεί να οδηγήσει σε φυγή κεφαλαίων και σε μετακόμιση πλούσιων ατόμων σε γειτονικές φορολογικές δικαιοδοσίες," ανέφερε. Η Enache επεσήμανε επίσης ότι οι φορολογούμενοι που εγκαταλείπουν τη χώρα δεν παίρνουν μαζί τους μόνο τα έσοδα από τον φόρο πλούτου, αλλά και τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος και κατανάλωσης, που αποτελούν τις σημαντικότερες πηγές εσόδων για τις ευρωπαϊκές χώρες.
Servet Yanatma (Αναδημοσίευση από Euronews)
Επιμέλεια/Απόδοση: Δ.Α.
Add comment
Comments