Τι είναι το πρωτογενές πλεόνασμα;

Ένα πρωτογενές πλεόνασμα εμφανίζεται όταν τα έσοδα μιας κυβέρνησης υπερβαίνουν τις δαπάνες της, εξαιρουμένων των τόκων για το δημόσιο χρέος.

Άρα ο μαθηματικός τύπος είναι: Πρωτογενές πλεόνασμα = Κρατικά Έσοδα - Κρατικές Δαπάνες + Τόκοι δημόσιου χρέους 

Η διαφορά του με το τελικό πλεόνασμα ενός προϋπολιγσμού, είναι ότι το τελικό αυτό πλεόνασμα προκύπτει - αν προκύψει - μετά και  την αποπληρωμήτων τόκων.

Η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος είναι δείγμα  μιας υγιούς δημοσιονομικής κατάστασης, επιτρέποντας στην κυβέρνηση να μειώσει δυνητικά το συνολικό χρέος της ή να επενδύσει σε δημόσιες υπηρεσίες. Η κατανόηση του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι κρίσιμη για την ανάλυση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.

• Η επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος μπορεί να είναι ένδειξη καλής δημοσιονομικής διαχείρισης, καταδεικνύοντας ότι η κυβέρνηση είναι σε θέση να καλύψει τις δαπάνες της που δεν συνδέονται με την εξυπηρέτηση του χρέους, μόνο με τα έσοδά της. Διατηρώντας ένα πρωτογενές πλεόνασμα, οι κυβερνήσεις μπορούν να αποδείξουν υπεύθυνη χρηματοοικονομική διαχείριση και να διασφαλίσουν ότι δεν βασίζονται αποκλειστικά σε δανεισμό για να καλύψουν το σύνολο των υποχρεώσεών τους.

• Ένα συνεχές πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των επιπέδων δημόσιου χρέους, καθώς τα πλεονάζοντα κεφάλαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή υφιστάμενων χρεών. Ενισχύει τη σταθερότητα της οικονομίας, στέλνοντας σήμα στους επενδυτές ότι η κυβέρνηση διαχειρίζεται υπεύθυνα τα οικονομικά της. Ωστόσο, αν συντηρείται σε βάρος απαραίτητων δημόσιων δαπανών κατά τη διάρκεια οικονομικών υφέσεων, μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη και τις προσπάθειες επανόδου σε περιβάλλον ανάπτυξης.

• Χώρες με μόνιμα πρωτογενή πλεονάσματα συχνά έχουν περισσότερη ευελιξία στη δημοσιονομική πολιτική τους, επιτρέποντάς τους να επενδύσουν σε υποδομές και κοινωνικά προγράμματα.

• Ενώ ένα πρωτογενές πλεόνασμα είναι ωφέλιμο, δεν εγγυάται συνολική δημοσιονομική υγεία αν το συνολικό δημόσιο χρέος παραμένει υψηλό και μη βιώσιμο.

• Σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, οι κυβερνήσεις μπορεί σκόπιμα να λειτουργήσουν με πρωτογενές έλλειμμα για να ενισχύσουν την ανάπτυξη, αν και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο δημόσιο χρέος μακροπρόθεσμα.

Συμπερασματικά, η διατήρηση ενός πρωτογενούς πλεονάσματος σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα μπορεί να ενισχύσει τη δημοσιονομική θέση ενός έθνους, επιτρέποντάς του να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις παγκόσμιες οικονομικές διακυμάνσεις. Ωστόσο, εάν αυτό επιτευχθεί μέσω υπερβολικών μέτρων λιτότητας που περιορίζουν τις βασικές δημόσιες υπηρεσίες και επενδύσεις, δύναται να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές ή σε βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη.

Η ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για πρωτογενές πλεόνασμα και της υπεύθυνης δαπάνης είναι ουσιώδους σημασίας για βιώσιμη ανάπτυξη, ιδιαίτερα όταν αντιμετωπίζουμε αυξανόμενα επίπεδα δημόσιου χρέους σε δύσκολες παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες.