Η Ευρώπη αντιμετώπιζε ήδη ένα τοξικό κοκτέιλ από τον πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, την επίθεση του Ντόναλντ Τραμπ στο παγκόσμιο εμπόριο και την άνοδο των ακροδεξιών λαϊκιστών σε ολη την περιοχή. Ύστερα, η γαλλική κυβέρνηση κατέρρευσε ξανά - αυτή τη φορά αφού παρέμεινε λιγότερο από μια ημέρα στη θέση της - τρομάζοντας τις αγορές με την προοπτική νέων εκλογών που θα μπορούσαν να φέρουν την ακροδεξιά πιο κοντά στην εξουσία από ποτέ.
Στις Βρυξέλλες και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αξιωματούχοι και διπλωμάτες εξέφρασαν σε ιδιωτικές συζητήσεις τους φόβουςτους, ότι η ηγεσία του προεδρου Εμμανουέλ Μακρόν σε διεθνή ζητήματα όπως η Ουκρανία και η Γάζα θα αποδυναμωθεί θανάσιμα. Μερικοί ανησυχούσαν ότι ολόκληρη η οικονομία της ευρωζώνης μπορεί σύντομα να βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο.
"Η Γαλλία είναι πολύ μεγάλη για να αποτύχει, οπότε αυτή η ατελείωτη πολιτική αστάθεια θέτει σε κίνδυνο ολόκληρη την ευρωζώνη," δήλωσε ένας διπλωμάτης από μια χώρα της ΕΕ. "Αυτό είναι το κύριο θέμα σε όλες τις κατ'ιδίαν ανεπίσημες συζητήσεις σήμερα."
Η Γαλλία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ένας ηγετικός παίκτης των G7, η μοναδική πυρηνική δύναμη της ΕΕ, και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. Εξίσου σημαντικό, υπό την ηγεσία του Μακρόν, έχει γίνει πολιτική δύναμη που διαχειρίζεται τις υποθέσεις της ΕΕ, με ισχύ συγκρίσιμη μόνο με αυτή της Γερμανίας.
Ταυτόχρονα, ο Μακρόν προσπαθεί να αποκρούσει την απειλή του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού, που σταθερά προηγείται στις δημοσκοπήσεις, ενώ προσπαθεί να αντιμετωπίσει το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας.
Ωστόσο, οι κυβερνήσεις του δεν έχουν καταφέρει να περάσουν μέτρα για τον περιορισμό των δημόσιων δαπανών μέσω της βουλής. Μια παρατεταμένη πολιτική αδράνεια αυξάνει συνεχώς την πιθανότητα νέων βουλετικών εκλογών πριν από το τέλος του έτους, φέρνοντας επιπλέον μήνες αβεβαιότητας.
Ορισμένοι παρατηρητές εξετάζουν τώρα ακόμα και την πρώιμη παραίτηση του Μακρόν από την προεδρία. Η θητεία του λήγει το 2027.
Κάθε μια από αυτές τις εξελίξεις θα άνοιγε το δρόμο για τη μεγάλη ενδυνάμωση του ακροδεξιού κόμματος Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λε Πεν, γεγονός που θα μπορούσε να ανατρέψει την ευρωπαϊκή πολιτική και να απελευθερώσει ένα κύμα αστάθειας. Ο βασικότερος μεταξύ των ανησυχιών που εξέφραζαν οι διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ στις εθνικές πρωτεύουσες αφορούσε τους κινδύνους για τη ζώνη του ευρώ.
Τη Δευτέρα, οι συναλλασόμενοι στις αγορές στη Γαλλία και όχι μόνο, αντέδρασαν με έντονη ανησυχία στην δραματική διάλυση της διακυβέρνησης του Σεμπαστιάν Λακορνί, η οποία είχε μόλις 14 ώρες ζωής. Οι γαλλικές μετοχές και τα κρατικά ομόλογα υποχώρησαν, ενώ το ευρώ εξασθένησε έναντι του δολαρίου. Ο δείκτης CAC 40 της Γαλλίας κατέγραψε πτώση 1,4%.
“Υπάρχουν ήδη πολλές ανησυχίες γύρω από την οικονομία της ευρωζώνης,” δήλωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος από χώρα της ευρωζώνης.
Οι Γάλλοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να παρουσιάσουν μειώσουν τους κινδύνους. Ένας είπε ότι παρά την “πολυπλοκότητα” υπάρχει ακόμα “ένας πιλότος στο πιλοτήριο” στο υπουργείο οικονομικών και ότι οι αγορές δεν θα πρέπει να αντιδρούν με υπερβολικό τρόπο.
“Η προσπάθεια του προεδρικού Μακρόν τα τελευταία οκτώ χρόνια [ήταν να πει] ότι η Γαλλία είναι το πιο ελκυστικό μέρος στην Ευρώπη για επενδύσεις,” δήλωσε ο Grégoire Roos, διευθυντής προγράμματος για την Ευρώπη και τη Ρωσία στη δεξαμενή σκέψης Chatham House στο Λονδίνο.
"Δεν βλέπω κανέναν σημαντικό διεθνή επενδυτή να επιλέγει τη Γαλλία αυτή τη στιγμή, δεδομένης της απόλυτης έλλειψης πολιτικής και δημοσιονομικής σταθερότητας."
Στις Βρυξέλλες, ορισμένοι διπλωμάτες της ΕΕ ετοιμάζουν ήδη ιδιωτικά την πολιτική κηδεία του Μακρόν. Με την εκλογή του το 2017 ανέτρεψε το πολιτικό μοντέλο της Γαλλία, όμως σήμερα - υποστηρίζουν - φαντάζει ως ένας ασήμαντος ηγέτης του οποίου η επιρροή στις Βρυξέλλες γρήγορα φθίνει.
Ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ χαρακτήρισε - εν αντιθέσει - τον Μακρόν ως έναν ισχυρό στοχαστή που είχε αναπτύξει και παρουσιάσει πολλές ιδέες για την προώθηση των αναγκαίων αλλαγών στην Ευρώπη, και που είχε πείσει και άλλους ηγέτες να υιοθετήσουν κάποιες από αυτές. Η έννοια της "στρατηγικής αυτονομίας" - κάνοντάς την ΕΕ πιο αυτάρκη οικονομικά και σε θέματα άμυνας - γεννήθηκε πριν από χρόνια στο Παρίσι, σημείωσε ο διπλωμάτης.
Με τον Πρόεδρο Τραμπ τώρα να απομακρύνει τις ΗΠΑ από την Ευρώπη, ηίδια ιδέα φαίνεται να έχει ωριμάσει στις Βρυξέλλες. "Δεν είναι πολλοί οι ηγέτες που είναι πρόθυμοι και ικανοί να σκέφτονται πέντε ή ακόμα και δύο χρόνια μπροστά," είπε ο διπλωμάτης. "Εκείνος ήταν πολύ καλός σε αυτό."
Ο Μακρόν, φυσικά, εκλέχθηκε για να παραμείνει στη θέση του μέχρι το 2027, και παρά τις φήμες δεν έχει δώσει καμία ένδειξη ότι θα παραιτηθεί. Ωστόσο, αν παραμείνει, η αναταραχή στο Παρίσι σημαίνει ότι η επιρροή της Γαλλίας στις συζητήσεις της ΕΕ και την ανάπτυξη πολιτικής πιθανότατα θα μειωθεί.
Οι συζητήσεις μεταξύ των υπουργών Οικονομικών σχετικά με τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα ήταν πολύ πιο εύκολες για τη Γαλλία, για παράδειγμα, αν μπορούσε να στέλνει σταθερά τον ίδιο υπουργό σε συναντήσεις με τους ομολόγους του στις Βρυξέλλες, δήλωσε ο διπλωμάτης. Ωστόσο, οι επαναλαμβανόμενες αλλαγές προσωπικού στο Παρίσι καθιστούν πολύ πιο δύσκολη την επιρροή της γαλλικής θέσης.
Αντίθετα, μια πρόωρη εκλογή θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι εθνικές κυβερνήσεις που συζητούν τον προϋπολογισμό είχαν θέσει μια άτυπη προθεσμία για να επιτευχθεί συμφωνία πριν από τις γαλλικές εκλογές το 2027, δεδομένου του κινδύνου ότι η Λεπέν θα μπορούσε να πολιτικοποιήσει και τελικά να εκτροχιάσει τη συζήτηση, δήλωσε ο ίδιος αξιωματούχος της ευρωζώνης.
Ο Μακρόν έχει κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές προσπάθειες να υποστηριχθεί η Ουκρανία και η ήπειρος ενάντια στη Ρωσία, τόσο με το να ενθαρρύνει τους ομόλογούς του να κάνουν περισσότερα για να εξοπλίσουν την Ευρώπη με δικές της στρατιωτικές ικανότητες, όσο και με το να αναλαβάνει ρόλο συντονισμού διαφόρων ενεργειών με τους συμμάχους της ένωσης.
Η κοινή του πρωτοβουλία με τον Βρετανό Πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ για τη δημιουργία μιας "συμμαχίας των πρόθυμων" παραμένει η μόνη επιλογή όσον αφορά την υποστήριξη οποιασδήποτε ενδεχόμενης συμφωνίας ειρήνης στην Ουκρανία. "Δεν είναι καλό για την ΕΕ αν ένα από τα μεγαλύτερα κράτη μέλη βρίσκεται σε περιδίνηση, ειδικά στην τρέχουσα συγκυρία," πρόσθεσε ο ίδιος αξιωματούχος της ευρωζώνης.
Ένας μυώδης "γαλλο-γερμανικός κινητήρας" - με ισχυρούς ηγέτες που εργάζονται απόκοινού στο Παρίσι και το Βερολίνο - θεωρείται παραδοσιακά απαραίτητος για να κάνει την ΕΕ ισχυρή και αποτελεσματική. Οι δυσκολίες του Μακρόν καθιστούν αυτό πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθεί, ακόμα και με έναν νέο ηγέτη στη Γερμανία, τον Φρίντριχ Μερτς, που θεωρείται στις Βρυξέλλες πολύ πιο δυναμικός από τον προκάτοχό του.
Ένας Γάλλος αξιωματούχος από το γραφείο ενός απερχόμενου υπουργού παραδέχθηκε το πρόβλημα. "Αυτό αφήνει τη Γαλλία απούσα σε μια στιγμή που η Ρωσία πραγματοποιεί επεμβάσεις σε ευρωπαϊκά εδάφη, [όταν] η Κίνα έχει απίστευτη βιομηχανική υπεροχή, και [όταν] οι Ηνωμένες Πολιτείες του Τραμπ συνεχίζουν να κάνουν ανόητα πράγματα. Νομίζω ότι η ηγεσία της Γαλλίας θα λείπει. Είναι αδύνατο για τη Γαλλία να προσφέρει όσα μπορεί να προσφέρει κάτω από αυτές τις συνθήκες."
Και υπάρχει το ζήτημα του τι, ή ποιος, έρχεται στη συνέχεια. Αν ο Μακρόν προκαλέσει νέες εκλογές, η γαλλική ακροδεξιά αναμένεται να κερδίσει, αν και το ποσοστό των δημοσκοπήσεων του RN παραμένει γενικά σταθερό γύρω στο 30% έως 32% που έλαβε στις βουλευτικές εκλογές του 2024.
Η ακροδεξιά της Ευρώπης έχει ενισχυθεί από τους αγώνες του Μακρόν, ακόμη και πριν την κατάρρευση της κυβέρνησης τη Δευτέρα. Η Λεπέν γιόρτασε τη νίκη του δεξιού-λαϊκιστή Αντρέι Μπάμπιτς στις εκλογές της περασμένης εβδομάδας στην Τσεχική Δημοκρατία - και χρησιμοποίησε την κρίση της Δευτέρας για να επαναλάβει τις εκκλήσεις της για νέες εκλογές.
Ο Geert Wilders, ο παλιός φανατικός της άκρας δεξιάς στην Ολλανδία που κέρδισε τις περισσότερες έδρες στις τελευταίες εκλογές, έστειλε μια προειδοποίηση σε "όλους τους παλιούς ηγέτες," συμπεριλαμβανομένου και του Μακρόν, στις αρχές του χρόνου:
"Η εποχή σας έχει τελειώσει."
Tim Ross και Giorgio Leali (Αναδημοσίευση από Politico)
Επιμέλεια: Γ.Δ.
Add comment
Comments