Τα υδάτινα αποθέματα της Ευρώπης στερεύουν λόγω της κλιματικής αλλαγής

Η κλιματική ανάλυση είναι ορατή στα δεδομένα, λένε οι επιστήμονες. "Όταν συγκρίνουμε τα συνολικά δεδομένα αποθήκευσης νερού στην ξηρά με τα σύνολα δεδομένων για το κλίμα, οι τάσεις συσχετίζονται σε μεγάλο βαθμό," δήλωσε ο Mohammad Shamsudduha, καθηγητής υδατικών κρίσεων και μείωσης κινδύνων στο UCL.

Θα πρέπει να αποτελέσει "κλήση αφύπνισης" για τους πολιτικούς που εξακολουθούν να είναι επιφυλακτικοί σχετικά με τη μείωση των εκπομπών CO2 δήλωσε ο Shamsudduha. "Δεν μιλάμε πλέον για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5°C, πιθανότατα οδεύουμε προς 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και τώρα βλέπουμε τις συνέπειες."

Ο διδακτορικός ερευνητής Arifin απομόνωσε την αποθήκευση υπόγειων υδάτων από τα συνολικά δεδομένα για το νερό στην ξηρά και διαπίστωσε ότι οι τάσεις σε αυτά τα πιο ανθεκτικά υδάτινα σώματα αντικατόπτριζαν τη συνολική εικόνα, επιβεβαιώνοντας ότι μεγάλο μέρος των κρυφών αποθεμάτων γλυκού νερού της Ευρώπης εξαντλείται.

Οι τάσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι ανάμεικτες. "Συνολικά, η δύση γίνεται πιο υγρή, ενώ η ανατολή γίνεται πιο ξηρή και αυτό το σήμα γίνεται ισχυρότερο," δήλωσε ο Shamsudduha. "Παρόλο που οι συνολικές βροχοπτώσεις μπορεί να είναι σταθερές ή ακόμα και ελαφρώς αυξημένες, το μοτίβο αλλάζει. Βλέπουμε ισχυρότερες νεροποντές και μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας, ειδικά το καλοκαίρι." 

Τα υπόγεια ύδατα θεωρούνται πιο ανθεκτικά στο κλίμα από τα επιφανειακά ύδατα, αλλά οι έντονες καλοκαιρινές νεροποντές συχνά σημαίνουν ότι χάνεται περισσότερο νερό λόγω απορροής και ξαφνικών πλημμυρών, ενώ η χειμερινή περίοδος αναπλήρωσης των υπόγειων υδάτων μπορεί να μειώνεται, είπε.

"Στη νοτιοανατολική Αγγλία πχ, όπου τα υπόγεια ύδατα παρέχουν περίπου το 70% του δημόσιου νερού, αυτά τα μεταβαλλόμενα μοτίβα βροχοπτώσεων θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρές προκλήσεις." Η συνολική ποσότητα νερού που λαμβάνεται από τα επιφανειακά και τα υπόγεια ύδατα σε ολόκληρη την ΕΕ μεταξύ 2000 και 2022 μειώθηκε, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, αλλά οι αντλήσεις υπόγειων υδάτων αυξήθηκαν κατά 6%, γεγονός που αποδίδεται στην δημόσια ύδρευση (18%) και στη γεωργία (17%).

Είναι ένας κρίσιμος πόρος: σε όλα τα κράτη μέλη, τα υπόγεια ύδατα αντιπροσώπευαν το 62% της συνολικής δημόσιας παροχής νερού και το 33% των γεωργικών αναγκών σε νερό κατά τη διάρκεια του 2022. Ένας εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι η στρατηγική της για την ανθεκτικότητα στο νερό "στοχεύει να βοηθήσει τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τη διαχείριση των υδάτινων πόρων τους στην κλιματική αλλαγή και να αντιμετωπίσουν τις ανθρωπογενείς πιέσεις." 

Η στρατηγική στοχεύει στην οικοδόμηση μιας "οικονομίας έξυπνης ως προς το νερό" και συνδυάζεται με μια σύσταση της Επιτροπής για την αποδοτικότητα του νερού, η οποία ζητά βελτίωση της αποδοτικότητας κατά "τουλάχιστον 10% έως το 2030."

 Με τα επίπεδα διαρροών να κυμαίνονται από 8% έως 57% σε ολόκληρη την Ένωση, η Επιτροπή αναφέρει ότι η μείωση των απωλειών στους σωλήνες και ο εκσυγχρονισμός των υποδομών θα είναι κρίσιμης σημασίας.

Η Hannah Cloke, καθηγήτρια υδρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Reading, δήλωσε: "Είναι θλιβερό να βλέπουμε αυτή τη μακροπρόθεσμη τάση, επειδή έχουμε δει πρόσφατα κάποιες πολύ μεγάλες ξηρασίες και ακούμε συνεχώς ότι αυτόν τον χειμώνα μπορεί να έχουμε λιγότερες από τις συνήθεις βροχοπτώσεις και βρισκόμαστε ήδη σε ξηρασία.

Την επόμενη άνοιξη και το καλοκαίρι, αν δεν έχουμε τις βροχοπτώσεις που χρειαζόμαστε, θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες για εμάς εδώ στην Αγγλία. Θα αντιμετωπίσουμε σοβαρούς περιορισμούς στο νερό και αυτό θα κάνει τη ζωή όλων πολύ δύσκολη."

Η Υπηρεσία Περιβάλλοντος έχει ήδη προειδοποιήσει την Αγγλία να προετοιμαστεί για ξηρασία που θα συνεχιστεί μέχρι το 2026, εκτός εάν υπάρξουν σημαντικές βροχοπτώσεις το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Η υπουργός υδάτων, Emma Hardy, δήλωσε ότι υπάρχει "αυξανόμενη πίεση στους υδάτινους πόρους μας. Γι' αυτό η κυβέρνηση λαμβάνει αποφασιστικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης εννέα νέων δεξαμενών για να βοηθήσει στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας στο νερό.

Αλλά απλώς "η υπόσχεση πολύ μεγάλων δεξαμενών που δεν θα τεθούν σε λειτουργία για μερικές δεκαετίες δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα αμέσως,"  δήλωσε η Cloke. "Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην επαναχρησιμοποίηση του νερού, χρησιμοποιώντας λιγότερο νερό εξαρχής, διαχωρίζοντας το πόσιμο νερό από τα ανακυκλωμένα νερά που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε, χρησιμοποιώντας λύσεις βασισμένες στη φύση και σκεφτόμενοι τον τρόπο με τον οποίο χτίζουμε αναπτύξεις," πρόσθεσε. "Απλώς δεν κάνουμε αυτά τα πράγματα αρκετά γρήγορα για να συμβαδίσουμε με αυτές τις μακροπρόθεσμες τάσεις."

"Η τάση ξήρανσης στην Ευρώπη θα έχει «εκτεταμένες» επιπτώσεις, πλήττοντας την επισιτιστική ασφάλεια, τη γεωργία και τα οικοσυστήματα που εξαρτώνται από το νερό, ιδίως τα οικοσυστήματα που τροφοδοτούνται από υπόγεια ύδατα," σύμφωνα με τον Shamsudduha. "Η συρρίκνωση των αποθεμάτων της Ισπανίας", ανέφερε "θα μπορούσε να επηρεάσει άμεσα το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Ισπανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες για φρούτα και λαχανικά."

Τα είδη των κλιματικών επιπτώσεων που παρατηρούνταν εδώ και καιρό σε όλο τον παγκόσμιο νότο, από τη νότια Ασία έως την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, είναι πλέον "πολύ πιο κοντά μας," με την κλιματική αλλαγή "σαφώς να επηρεάζει την ίδια την Ευρώπη." "Πρέπει να αποδεχτούμε ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική, συμβαίνει και μας επηρεάζει," δήλωσε ο Shamsudduha, ζητώντας καλύτερη διαχείριση των υδάτων και άνοιγμα σε "νέες, ακόμη και αντισυμβατικές" ιδέες, συμπεριλαμβανομένης της εκτεταμένης συλλογής όμβριων υδάτων.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, αναδύονται εστίες ξήρανσης σε όλη τη Μέση Ανατολή, την Ασία, τη Νότια Αμερική, κατά μήκος της δυτικής ακτής των ΗΠΑ και σε περιοχές του Καναδά, με τη Γροιλανδία, την Ισλανδία και το Σβάλμπαρντ να παρουσιάζουν επίσης δραματικές τάσεις ξήρανσης.

Στο Ιράν, η Τεχεράνη πλησιάζει την "ημέρα μηδέν", όταν δεν θα υπάρχει διαθέσιμο νερό βρύσης και σχεδιάζεται η κατανομή του νερού με δελτίο. Ο πρόεδρος της χώρας, Masoud Pezeshkian, δήλωσε ότι εάν η κατανομή με δελτίο αποτύχει, η Τεχεράνη μπορεί να χρειαστεί να εκκενωθεί.

Rachel Salvidge (Αναδημοσίευση από Guardian)

Επιμέλεια/Απόδοση: Γ.Δ.