Η Ρωσία γίνεται όλο και πιο φτωχή. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να προωθήσει την ειρήνη. Ο Putin αγωνίζεται να τα βγάλει πέρα, να χρηματοδοτήσει το κόστος του πολέμου με τα μειωμένα ενεργειακά έσοδα. Οι δυτικές κυρώσεις, αν και γεμάτες τρύπες, ειδικά από την ευρωπαϊκή πλευρά (η Αμερική δεν είχε ποτέ συνεπείς οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα), έχουν προκαλέσει πραγματική ζημιά. Ακόμα πιο αποτελεσματικές από τις δικές μας κυρώσεις είναι οι συνεχείς και θανατηφόρες ουκρανικές επιθέσεις εναντίον των ενεργειακών υποδομών του Putin.
Η μέτρηση της φτώχειας της Ρωσίας είναι ενδιαφέρουσα, αλλά δεν πρέπει να βγάζει κανείς βιαστικά συμπεράσματα. Μικρότερες και φτωχότερες χώρες όπως η Κούβα, η Βόρεια Κορέα, το Ιράν, έχουν δείξει ότι μπορούν να επιβιώσουν από κυρώσεις και ελλείψεις για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, αν και με σοβαρές στερήσεις για τους λαούς τους και ζημιές στις μελλοντικές τους προοπτικές. Η μαύρη αγορά υπάρχει σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη και τις ιστορικές εποχές. Η υποστήριξη της Κίνας προς τη Ρωσία παραμένει ουσιαστική και αποφασιστική. Επομένως, από την υποβάθμιση της ρωσικής οικονομίας, δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν προβλέψεις για μεγαλύτερη ευελιξία του Putin στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για μια εκεχειρία στην Ουκρανία. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ίχνος πιθανής ευελεξίας.
Εν τω μεταξύ, μια επίκαιρη εικόνα της ρωσικής οικονομίας μπορεί να ληφθεί από αυτήν την έκθεση της εταιρείας ανάλυσης Eurasia Group, την οποία υπογράφουν πέντε ειδικοί: Gregory Brew, Alex Brideau, Pramit Chaudhuri, Henning Gloystein, Pietro Guglielmi. Οι ουκρανικές κυρώσεις και οι επιθέσεις θα επηρεάσουν τη ροή του ρωσικού πετρελαίου. Τους επόμενους μήνες, η Ρωσία θα προσπαθήσει να διατηρήσει τις εξαγωγές μέσω θαλάσσης περίπου στα 3,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, αλλά θα τροφοδοτήσει την πλεονάζουσα ποσότητα των πλωτών αποθεμάτων. Ωστόσο, μέχρι τον Μάρτιο, η Μόσχα πιθανότατα θα αναγκαστεί να μειώσει τις εξαγωγές, από 3,5-4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα σε 3-3,5 εκατομμύρια, λόγω της συρρίκνωσης των αγορών και των συνεχιζόμενων διαταραχών που προκαλούνται από τις ουκρανικές επιθέσεις.
Η μείωση των ρωσικών εξαγωγών δεν θα αντισταθμιστεί από την αύξηση της παραγωγής αλλού. Ο ΟΠΕΚ+ (δηλαδή το καρτέλ των χωρών παραγωγής πετρελαίου που επεκτείνεται στη Ρωσία) θα αναβάλει οποιαδήποτε αύξηση της προσφοράς τουλάχιστον μέχρι το δεύτερο τρίμηνο. Οι συνεχιζόμενες ουκρανικές επιθέσεις στις ρωσικές ενεργειακές υποδομές και την κυκλοφορία δεξαμενόπλοιων θα παραμείνουν πηγή ανοδικής πίεσης στις τιμές. Εάν οι ΗΠΑ αυστηροποιήσουν τις κυρώσεις κατά των ρωσικών πετρελαϊκών εταιρειών ή ενισχύσουν την επιβολή των ήδη ισχύοντων κυρώσεων, η αγορά θα αντιδράσει με αύξηση του ασφαλίστρου κινδύνου για το Brent.
Ωστόσο, η αγορά θα παραμείνει σε υπερπροσφορά καθ' όλη τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, λόγω των υψηλών επιπέδων εξαγωγών τόσο από παραγωγούς εκτός ΟΠΕΚ όσο και από παραγωγούς του ΟΠΕΚ+, της αμελητέας αύξησης της ζήτησης και της εποχικά χαμηλής κατανάλωσης. Εκτός από ένα σοκ στις ρωσικές εξαγωγές λόγω μιας ουκρανικής επίθεσης που είναι ακόμη πιο αποτελεσματική από τις άλλες, η αναμενόμενη πτώση των εξαγωγών της Μόσχας είναι απίθανο να μετακινήσει τις τιμές από το εύρος των 55-65 δολαρίων ανά βαρέλι για το Brent.
Το ρωσικό πετρέλαιο αγωνίζεται να βρει αγορά. Στα μέσα Δεκεμβρίου, περίπου 120 εκατομμύρια βαρέλια ρωσικού αργού ήταν "σε διαμετακόμιση", συμβάλλοντας σε μια υπερβολική προσφορά πετρελαίου στη θάλασσα. Παρόλο που περίπου 100 εκατομμύρια βαρέλια έχουν προγραμματιστεί για εξαγωγή μεταξύ 12 Δεκεμβρίου και 31 Μαρτίου, περισσότερες από τις μισές από αυτές τις αποστολές δεν έχουν ακόμη καθορισμένο προορισμό.
Η Ινδία βρίσκεται καθ' οδόν για μείωση των αγορών ρωσικού πετρελαίου. Σύμφωνα με τα στοιχεία παρακολούθησης πλοίων, η Ινδία άρχισε να μειώνει τις εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου μετά την έναρξη ισχύος των αμερικανικών κυρώσεων κατά της Lukoil και της Rosneft. Οι εξαγωγές από τη Ρωσία προς την Ινδία τον Δεκέμβριο δεν ακολουθούν την τάση των προηγούμενων μηνών και αναμένονται μόνο λίγες παραδόσεις για το πρώτο τρίμηνο. Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί, οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου από την Ινδία θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου.
Η ζήτηση της Κίνας για ρωσικό πετρέλαιο θα παραμείνει ισχυρή. Σε αντίθεση με την Ινδία, η Κίνα δεν έχει επιβραδύνει τις αγορές ρωσικού αργού πετρελαίου, με περισσότερα από 30 φορτία να έχουν προγραμματιστεί για παράδοση τους επόμενους τρεις μήνες. Ενώ το Πεκίνο μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τις αγορές ρωσικού πετρελαίου, μεγάλο μέρος αυτών των όγκων θα καταλήξει σε αποθήκευση αντί να διυλιστεί, καθώς οι κινεζικές εισαγωγές αργού πετρελαίου από άλλες πηγές παραμένουν υψηλές.
Οι ουκρανικές επιθέσεις θα διαταράξουν την κυκλοφορία στη Μαύρη Θάλασσα. Η Ουκρανία έχει δείξει ότι μπορεί να πλήξει τις ρωσικές υποδομές εξαγωγών στη Μαύρη Θάλασσα και, σε μικρότερο βαθμό, στη Βαλτική Θάλασσα. Αυτές οι επιθέσεις προκαλούν ζημιές που μπορούν να επισκευαστούν. Οι επιθέσεις σε πετρελαιοφόρα μπορεί επίσης να προκαλέσουν αναστάτωση, αλλά έχουν απρόβλεπτες συνέπειες για την Ουκρανία, όπως η διπλωματική αντίδραση από κράτη της περιοχής, ιδίως από την Τουρκία, η οποία δεν θέλει να δει τις εμπορικές οδούς να τίθενται σε κίνδυνο.
Παρ 'όλα αυτά, η συνέχιση των ουκρανικών επιθέσεων θα έχει αντίκτυπο μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του επόμενου έτους, τόσο με τη μείωση της κυκλοφορίας των δεξαμενόπλοιων όσο και με την επιβολή μακροπρόθεσμων διαταραχών στις λειτουργίες των τερματικών σταθμών εξαγωγής.
Η Ρωσία θα απορροφήσει την απώλεια. Με τις τρέχουσες τιμές αργού πετρελαίου στα Ουράλια και με την τρέχουσα ισοτιμία ρουβλιού-δολαρίου, μια διαρκής απώλεια 500.000 βαρελιών την ημέρα σε θαλάσσιες εξαγωγές θα κόστιζε στη ρωσική οικονομία περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, λιγότερο από 0,5% του ΑΕΠ, και θα μείωνε τα φορολογικά έσοδα κατά 0,2% του ΑΕΠ. Η απώλεια θα προσέθετε στις ήδη υπάρχουσες δημοσιονομικές δυσκολίες, αλλά θα παρέμενε μια τάξη μεγέθους πολύ μικρή για να επηρεάσει τον υπολογισμό του πολέμου στην Ουκρανία από τον Πρόεδρο Vladimir Putin.
Ο αντίκτυπος θα μπορούσε να επιδεινωθεί από περαιτέρω εξασθένηση των τιμών του πετρελαίου ή εάν η Ρωσία αναγκαστεί να αυξήσει τις εκπτώσεις στο αργό πετρέλαιο, που επί του παρόντος είναι πάνω από 20 δολάρια το βαρέλι, για να προσελκύσει αγοραστές. Ο Όμιλος Eurasia πιστεύει ότι η πίεση που ασκείται από τις ουκρανικές κυρώσεις και τις επιθέσεις δεν επαρκεί για να αλλάξει τη διαπραγματευτική θέση του Putin.
Η διατήρηση του ρωσικού αργού πετρελαίου εκτός αγοράς θα απαιτήσει συνεχή πίεση. Η Ουκρανία θα πρέπει να συνεχίσει τις επιθέσεις σε ρωσικά δεξαμενόπλοια και τερματικούς σταθμούς εξαγωγής για να διατηρήσει τις ροές σε χαμηλά επίπεδα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να διατηρήσουν την πίεση των κυρώσεων για να αποθαρρύνουν τις αγορές. Η χαλαρή εφαρμογή των κυρώσεων είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση των ρωσικών ροών, καθώς οι έμποροι εντοπίζουν τρόπους για να τις παρακάμψουν, όπως έχει ήδη συμβεί με το ιρανικό αργό. Ελλείψει αυστηρής και συνεχούς εφαρμογής, οι ρωσικές εξαγωγές είναι πιθανό να ξαναρχίσουν το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο του 2026.
Federico Rampini (Αναδημοσίευση από Corriere Della Sera)
Επιμέλεια/Απόδοση: Γ.Δ.
Add comment
Comments